نوشابه انرژی‌زا (Energy drinks) همانطور که از اسمش پیداست به نوشابه‌ای گفته می‌شود که خاصیت انرژی بخشی دارد. معمولا مردم به ویژه نوجوانان، جوانان و ورزشکاران آن را زمانی که به انرژی بیشتری نیاز دارند، مصرف می‌کنند.

نوشيدنی‌های انرژی زا برای اولين بار در دهه 1960 در اروپا و آسيا عرضه شد. حمایت مالی از مسابقات ورزشی به محبوبیت و شهرت نوشابه‎های انرژی‌زا افزوده است.

در این مقاله سعی می‌کنیم شما را با جنبه های مختلف این نوشیدنی خاص و محبوب بیشتر آشنا کنیم.

انواع نوشابه انرژی زا

هر کدام از شرکت‌های نوشابه‌سازی معمولا در کنار محصولات خود، نوشابه انرژی‌‌زا هم تولید می‌کنند.

نوشيدنی‌های انرژی‌زا را می‌توان به دو نوع كالری‌زا و كم‌كالری بر حسب استفاده از شكر يا عدم استفاده از آن در فرمولاسيون نوشابه تقسیم کرد.

اگر می‌خواهید درباره نوشابه بیشتر بدانید و برای شما هم سوال است که مخترع نوشابه کیست، مطالعه مقاله نوشابه چیست؟ را پیشنهاد می‌کنیم.

بهترین نوشابه انرژی زا

یکی از ویژگی‌های بهترین نوشابه‌های انرژی‌زا این است که ترکیبات آن به مقدار مناسب در نوشابه ‌انرژی‌زا وجود داشته باشد تا انرژی کافی به بدن برسد.

ترکیبات اصلی نوشابه‌های انرژی‌زا عبارتند از قندها، ویتامین‌ها، مواد معدنی، کافئین، تورین وگلوکورونولاکتون که اگر مقدار مناسبی از هر یک در نوشابه‌های انرژی‌زا وجود داشته باشد، شما پس از مصرف، سریع نتیجه می‌گیرید.

ترکبیات نوشابه انرژی‌زا

1-کافئین: کافئین جزو جدانشدنی نوشیدنی‌های انرژی‌زا است. البته معمولا میزان کافئین روی برچسب محصول درج می‌شود تا آن دسته از نوشابه‌هایی که از کافئین بالایی برخوردار هستند با احتیاط بیشتری مصرف شوند.

2-شكر و شيرين‌كننده‌های طبیعی: به‌طور معمول از گلوكز و ساكاروز براي شيرين كردن و تامين انرژی در نوشيدنی‌های انرژی‌زا استفاده می‌شود. البته در نوشابه‌های انرژی‌زای کم‌کالری به جای شكر، از شیرین کننده‌های طبیعی مانند استویا استفاده می‌کنند.

3-عصاره‌ی گیاهان علفی: گوارانا، جينسنگ و يرباماته از گونه‌های گیاهان علفی هستند که در نوشابه‌های انرژی‌زا به کار برده می‌شوند. این گیاهان به دلیل داشتن کافئین، اسید آمینه و اثر درمانی و پزشکی به خواص نوشابه‌های انرژی‌زا افزودند.

4-ويتامين‌های گروه ب: ويتامين‌هاي ب۱، ب۲، ب۳، ب۶ و ب۱۲ در فرمول نوشيدني‌هاي انرژي‌زا مورد استفاده قرار می‌گيرند. اين ويتامين‌ها محلول در آب هستند و مقدار اضافی آنها از بدن دفع می‌شود.

5-اسيدهای آمينه: تائورین و ال‌کارنتین هم جزو ترکیبات نوشابه انرژی‌زا هستند که هر کدام مزایای خود را دارند.

6-نگهدارنده‌ها و اسيدهای آلی: نگهدارنده‌های که در نوشابه‌های انرژی‌زا استفاده می‌شود شامل بنزوئیک اسید و اسیدهای آلی مانند اسید سیتریک است.

7-سایر ترکیبات: گلوكونودلتالاكتون و سينفرين نیز از دیگر ترکیبات نوشابه‌های انرژی‌زا هستند.

در واقع این ترکیبات باید باعث بالا رفتن عملكرد فيزيولوژيكی و مغزی شوند. تقویت حافظه و تمرکز و جلوگیری از خستگی و افزایش بهره‌وری را می‌توان از اثرات مصرف نوشابه های انرژی‌زا به شمار آورد. معمولا محققان تقویت عملکرد مغز را ناشی از وجود کافئین و قند در این نوشابه‌ها می‎دانند.

این نوشیدنی هم مثل سایر نوشابه‌ها باید کم و متعادل مصرف شود. همچنین مصرف آن برای زنان باردار، کودکان و افراد مسن توصیه نمی‌شود.

در صورت تمایل می‌توانید با خواندن مقاله‌ی نوشابه‌های گازدار با ویژگی‎های نوشابه گازدار بیشتر آشنا شوید.

موارد مصرف نوشابه انرژی‌زا

تحقیقات نشان می‌دهد که نوشیدن 500 میلی‌لیتر نوشابه انرژی‌زا می‌تواند حدود 24 درصد تمرکز را افزایش دهد. بنابراین، یکی از دلایل مصرف این است که وقتی افراد خسته هستند یا کمبود خواب دارند، انرژی‌زا می‌نوشند. ممکن است شما نیاز داشته باشید تا بیدار بمانید و درس بخوانید یا کار کنید، انرژی‌زا بهترین راه‌حل است.

کارگران شیفت شب، پزشکان یا پرستاران از جمله کسانی هستند که با نوشیدن انرژی‌زا می‌توانند با تمرکز بیشتری کار کنند. کسانی که مسیرهای طولانی بین‌شهری را رانندگی می‌کنند و نیاز دارند بیشتر بیدار بمانند، می‌توانند نوشابه انرژی‌زا بنوشند. تحقیقات نشان می‌دهد نوشیدن آن بر کیفیت رانندگی این افراد موثر است.

دانشجویان و دانش‌آموزان معمولا شب‌های قبل از امتحان یا کنکور سراسری تمایل به نوشیدن انرژی‌زا دارند. در یک تحقیق مشخص شد که 31 درصد کودکان نوشابه انرژی‌زا مصرف می‌کنند. مصرف بیش از حد این نوشیدنی برای کودکان و نوجوانان ممکن است باعث ایجاد وابستگی شود، در نتیجه این افراد را با استفاده طولانی مدت، در معرض بیماری قلبی و دیابت قرار می‌دهد.

فواید نوشابه‌های انرژی زا

در مورد فواید نوشابه انرژی‌زا و اثرات جانبی آن اختلاف نظرهایی وجود دارد، ولی با توجه به اجزای این نوشیدنی در اینجا به بخشی از خواص نوشابه انرژی‌زا می‌پردازیم:

وجود کافئین در نوشابه انرژی‌زا باعث افزایش توانایی فیزیکی و ایجاد حالت هوشیاری می‌شود.

عصاره‌های گياهان علفی به‌دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدانی که دارند، اثرات مفيدی بـر سـلامتی انسـان دارند.

انواع ویتامین‌های ب در نوشابه انرژی‌زا از دیگر فواید این نوشیدنی است. اسيدهای آمينـه موجود در نوشابه انرژی‌زا نقش آنتی ‌اكسيدانی دارند، در حفاظت سيستم ايمنـی مؤثر هستند و سوخت‎وساز بدن را افزایش می‎دهند.

شاید برایتان جالب باشد که ترکیبات نوشابه چه تاثیری بر بدن دارد. برای پاسخ به این سوال، مقاله فواید نوشابه برای بدن چیست را منتشر کرده‌ایم.

قیمت نوشابه‌های انرژی زا

گاهی اوقات آنقدر بدن شما نیاز به یک نوشیدنی انرژی‎زا را احساس می‌کند که دیگر برایتان قیمت محصول مهم نیست و سعی می‌کنید یک برند باکیفیت را انتخاب کنید.

قیمت نوشابه انرژی‌زا در برندهای مختلف، با هم فرق دارند. اگر چه قیمت انرژی‎زا نسبت به سایر نوشابه‌ها بالاتر است، اما جوانان و ورزشکاران این نوشابه را همچنان ترجیح می‌کنند.

بهترین زمان مصرف نوشابه انرژی‌زا

معمولا نوشابه‌های انرژی‌زا را برای افزایش توان انجام فعالیت‌های روزانه مصرف می‎کنند. انرژی مورد نیاز بدن از دو ماده شکر و کافئین تامین می‎شود. اگر نوشابه انرژی‌زا در زمان مناسب مصرف شوند، بسیار موثر خواهد بود.

بهترین زمان برای نوشیدن نوشابه‌های انرژی‌زا بسته به تاثیرپذیری بدن است. معمولا در اواسط صبح، بعد از ظهر و پیش از ورزش، بدن بیشترین تاثیرپذیری را دارد. اواسط صبح یا قبل از ظهر به‌دلیل آن‌که برای انجام کارهای روزانه‌ی خود انرژی کافی داشته باشید، نوشیدن نوشابه‌های انرژی‌زا مفید است.

معمولا بعد از صرف ناهار بی‌رمق می‎شوید و انرژی کافی برای انجام کارهای عقب‌مانده ندارید، نوشابه‌های انرژی‎زا کمک بسیاری به بازگشت انرژی اولیه می‌کنند.

همچنین پیش از ورزش برای آن‌که با توان بیشتری بتوانید ورزش کنید و از پس فعالیت‌های سخت برآیید مصرف این نوشیدنی بسیار مفید است. در واقع شما با نوشیدن نوشابه‌های انرژی‌زا سطح ایمنی بدن خود را بالا می‌برید و از آسیب‌هایی که در اثر ورزش شکل می‎گیرند، دور می‎شوید.

اگر می‌خواهید درباره نوشابه بیشتر بدانید، مقاله‌ی نوشابه، محبوب‌ترین نوشیدنی صنعتی دنیا را مطالعه کنید.

توصیه‌هایی درباره مصرف نوشیدنی انرژی‌زا

همانطور که در بالا اشاره کردیم، این نوشیدنی سرشار از قند و کافئین است. مصرف بیش از اندازه آن برای کودکان، خانم‌های باردار و افراد مبتلا به بیماری قلبی یا دیابت توصیه نمی‌شود. با این حال، اگر به اندازه کافی مصرف شود فواید آن می‌تواند برای رفع خستگی و افزایش انرژی مفید باشد.

پیشنهاد ما این است که به سراغ نوشابه‌های انرژی‌زا که محصول کارخانجات و برندهای معتبر هستند بروید. کیفیت این نوشیدنی در عملکرد آن بسیار موثر است.

بد نیست، بدانید که مصرف کافئین برای یک فرد بزرگسال، روزانه نباید بیش از 400 میلی‌گرم باشد. به همین دلیل است که نوشیدن انرژی زا بیش از یک لیوان در روز توصیه نمی‌شود. یک نوجوان 12 تا 14 ساله که بین 35 تا 40 کیلوگرم وزن دارد، نباید بیش از 85 میلی‌گرم نوشابه انرژی‌زا در روز استفاده کند.

کلام آخر

نوشابه‌های انرژی‌زا از آن دسته نوشیدنی‌هایی به حساب می‌آیند که باعث افزايش عملكرد مغزی و فيزيكی می شوند. از این رو، بین نوجوانان، جوانان و ورزشکاران طرفداران بسیاری را به خود اختصاص داده است.

كافئين، شكر، عصاره‌ی گیاهان علفی از جمله گوارانا، جينسنگ و يرباماته، ويتامين‌هاي گروه ب، اسید آمینه، بنزوئیک اسید و اسیدهای آلی مانند اسید سیتریک، گلوكونودلتالاكتون و سينفرين ترکیبات نوشابه انرژی‌زا را تشکیل می‌دهند.

اثرات انرژی‌بخشی این نوشیدنی به واسطه‌ی قند و کافئین آن اثبات شده است اما باید در مصرف آن جانب احتیاط و تعادل را نگه‌داشت.

سوالات متداول:

بهترین زمان مصرف نوشابه انرژی‌زا چه موقع است؟

قبل از ظهر، بعد از صرف ناهار یا بعدازظهر و پیش از ورزش.

نوشابه‌های انرژی زا چه فوایدی دارند؟

افزایش توانایی فیزیکی و ایجاد حالت هوشیاری، حفاظت سيستم ايمنی و افزایش سوخت‌وساز بدن از خواص نوشابه‌های انرژی‌زا هستند.

انواع نوشابه‌های انرژی‌زا کدامند؟

نوشابه‌های انرژی‌زا دو نوع دارد؛ نوشابه‌های انرژی‌زای کم‌کالری و کالری‌زا.

یک فرد بزرگسال در روز چقدر انرژی‌زا می‌تواند بنوشد؟

مصرف روزانه نوشابه انرژی‌زا نباید بیش از 400 میلی‌گرم در روز باشد.