مربا و شربت گل، گلاب، شیرینی گل محمدی و سایر خوراکی‌هایی که از گل سرخ به دست می‌آید در فرهنگ غذایی ما ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد، به‌طوری‌که حتی برای پذیرایی از مهمان‌های خاص هم گاهی یک گل سرخ روی قندان یا چای می‌گذاریم.

شاید دلیل نفوذ و علاقه ما به ترکیبات خوراکی گل قرمز در خواص درمانی آن نهفته باشد. طب سنتی و اسلامی دربارۀ خواص درمانی گل قند بسیار گفته تاحدی‌که برای بانوان باردار نیز مصرف انواع ترکیبات آن به‌خصوص معجون گل قند توصیه شده است. در این مقاله قرار است با طرز تهیه ی معجون گل قند بیشتر آشنا شده و دربارۀ خواص درمانی و مزایای مصرف آن بیشتر بدانیم. با ما همراه شوید

گل قند چیست؟

شاید تابه‌حال درباره گل قند نشنیده باشید و حتی ندانید که انواع مختلفی دارد. اگر شربت گل یا مربای گل نوش‌جان کردید، احتمالاً با طعم جذاب و شیرینی ملایم آن آشنا هستید، اما بد نیست بدانید که گل فقط یک خوراکی ساده نیست و خواص بسیاری دارد. مثلاً معجون گل قند در طب سنتی برای زنان باردار و بسیاری از بیماری‌ها مانند مشکلات گوارشی یا کبدی به‌جای مصرف داروی شیمیایی هم توصیه می‌شود. مصرف گل قند برای بزرگسالان 1 تا 2 قاشق غذاخوری در روز (۴ مرتبه در روز) توصیه شده که می‌تواند قبل یا بعد غذا باشد. برای کودکان بالای 2 سال هم یک قاشق چای‌خوری (3 مرتبه در روز یعنی معادل 30 گرم) کافی است.

اگر در فصول گرم سال هستید، می‌توانید علاوه بر تهیه این معجون، با بستنی هم معجون درست کنید. در مقاله طرز تهیه معجون با بستنی، روش تهیه این معجون خوشمزه و پرطرفدار را آوردیم.

انواع گل قند

معجون گل قند به معجون انگبین هم معروف است که بر اساس نوع شیرین‌کننده به دو نوع عسلی و شکری تقسیم می‌شود.

گل قند شکری

گل قند شکری فقط با شکر آماده شده و شیرین‌کنندۀ دیگری ندارد. در صورتی هم که شکر موجود نباشد آن ترکیب را با پودر قند هم می‌توان آماده کرد. همان‌طوری که خودتان هم می‌دانید شکر خواص چندانی ندارد و برای سبک زندگی سالم توصیه نمی‌شود، پس گل قند عسلی برای رژیم غذایی سالم بهتر است.

گل قند عسلی

گل قند عسلی با عسل شیرین شده و قاعدتاً مضرات شکر را ندارد، درعین‌حال اگر با عسل طبیعی اصل هم آماده شود، خواص درمانی عسل را گرفته و برای درمان بسیاری از بیماری‌ها توصیه می‌شود.

مراحل تهیه معجون گل قند

با این توضیحات متوجه شدیم که برای شیرین کردن گل قند می‌توانیم از شکر یا عسل استفاده کنیم، اما طرز تهیه خود معجون به چه صورت است؟

اگر می‌خواهید یک معجون انگبین خوش‌طعم و پرخاصیت داشته باشید یا باید منتظر بهار و رویش گل‌ها بمانید یا از گل‌های تازه همان سال استفاده کنید.

گلبرگ‌های خوش‌رنگ را که تازه است، جدا کرده و حتماً وزن کنید. اگر اولین دفعه است که می‌خواهید این معجون را درست کنید، پیشنهاد می‌کنم برای دو تا سه نفر آماده کنید تا دستتان راه بیفتد.

مقداری گلبرگ تازه گل سرخ را وزن کرده و هم‌وزن آن عسل اضافه کنید. مخلوط گل و عسل را حسابی ترکیب کرده و به مدت ۴۰ روز در آفتاب نگه دارید. بعد از ۴۰ روز آن را مزه کرده و در صورت نیاز مجدد عسل اضافه کنید. درصورتی‌که این ترکیب را با گل خشک آماده کردید، حتماً مقداری هم  گلاب به مخلوط اضافه کنید.

یادتان باشد که گل‌ها را بعد از چیدن از نهنج جدا کرده و برای شستشو در مخلوط آب و نمک برای مدت کوتاهی غوطه‌ور کنید. نیازی به استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده ندارید، ولی حواستان باشد که شستشو با آب خنک و برای مدت 10 دقیقه باشد تا گل‌ها پلاسیده نشود. بعد از شستشو اجازه دهید تا گل‌ها خشک شود و سپس معجون را آماده کنید.

برای روزهای زمستانی هم که دیگر به گل تازه دسترسی ندارد، حتماً گلبرگ‌های خشک را در هاون کوبیده یا در میکسر بریزید تا ریز شده و سپس ترکیب عسل یا شکر را با گلاب اضافه کنید تا مانند گلبرگ‌های تازه حالت خمیری بگیرد و قابل ‌استفاده شود.

به این ترکیب، گل انگبین یا گل قند می‌گویند که با شکر سفید و شکر قهوه‌ای هم آماده می‌شود ولی کالری بیشتری از ترکیب معجون با عسل دارد.

معجون گل قند به همین سادگی و راحتی آماده می‌شود و فقط نیاز به گلبرگ تازه دارد، پس بهار بهترین فصل آماده‌کردن معجون انگبین است و در روزهای دیگر سال برای تهیه آن باید از گلبرگ‌های خشک استفاده کنید. البته اگر طعم‌های دیگری را هم دوست دارید، می‌توانید نگاهی به مقاله طرز تهیه معجون مخصوص داشته باشید.

خواص درمانی معجون گل قند

این معجون طبع گرمی دارد و در روزهای سرد سال برای وعده صبحانه انتخاب مناسبی است، زیرا هم خواص دارویی دارد و هم بدن را گرم و ایمن نگه می‌دارد. با این حساب بیایید با خواص معجون انگبین یا همان گل قند بیشتر آشنا شویم.

قاعدتاً باید از این معجون انتظار خواص بسیاری را داشته باشیم زیرا در طب سنتی از آن بارها یاد شده و توصیه شده که زنان باردار هم مصرف کنند.

در طب سنتی و اسلامی معجون انگبین با خواصی مانند ضدافسردگی، تقویت قوای جنسی، ضدنفخ و ضدیبوست، رفع سردی معده و کمک به هضم غذا معرفی شده که سرشار از آنتی‌اکسیدان است. مصرف این معجون می‌تواند اسیدیته و حرارت معده را کاهش داده و درمانی برای تورم روده باشد. از طرف دیگر چون به سیستم گوارش کمک می‌کند، برای بهبود اشتها و تقویت معده نیز مفید است.

همان‌طوری که در متن هم اشاره کردیم این معجون برای زنان باردار نیز مفید است. بر اساس آنچه در طب اسلامی آمده، معجون انگبین برای رفع ویار بارداری مفید است تا اگر ویارهای نامناسبی دارید و ممکن است تغذیه شما تحت‌تأثیر قرار بگیرد با مصرف آن تاحدی تأثیرات ویار را کاهش داده و مواد غذایی مغذی‌تری را به خود و جنین برسانید.

همچنین، این معجون برای رفع یبوست دوران حاملگی هم توصیه شده است. متأسفانه به دلیل تغییر در هورمون‌های بدن و برنامه غذایی مادر، سیستم گوارشی ممکن است به‌خوبی کارنکرده یا کمی ضعیف شود و برخی از بانوان با مسئله یبوست مواجه شوند.

هرچند که با توجه به حساسیت دوران بارداری، ما توصیه می‌کنیم حتما در خصوص مصرف چنین معجونی با پزشک خود مشورت کنید.

تقویت کبد، تقویت سیستم ایمنی، احتمال پایین بیماری زردی در کودک بعد از تولد هم از دیگر خواص معجون گل قند برای مادران باردار است.

این معجون همان‌طور که تا اینجا هم متوجه شدید، طبع گرمی دارد و مصرف آن برای رفع سردی بدن هم توصیه می‌شود. پس بهتر است باتوجه‌به عادات غذایی و سبک زندگی‌تان در رژیم غذایی جایی برایش باز کنید.

همچنین معجون گل قند برای بهبود و درمان انواع سردرد پیشنهاد می‎شود، ولی اگر میگرن و سردرد دائمی و شدید دارید، بهتر است که حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

گل قند برای تصفیه خون و بهبود کم‌خونی هم توصیه می‌شود و سرشار از آنتی‌اکسیدان و کلسیم است. البته به‌خاطر داشته باشید که تمام ترکیبات قرمز و بنفش مانند گل قند، گوجه‌فرنگی، گیلاس، انار و … آنتی‌اکسیدان فراوان داشته و برای تقویت سیستم خونی بدن و کم‌خونی توصیه می‌شود.

ممنوعیت مصرف گل قند

درست است که تا اینجا درباره مزایای مصرف معجون صحبت کردیم، ولی خوب است بدانید که گل قند برای همه توصیه نمی‌شود.

افرادی که دارای بیماری‌های تنفسی و ریوی مانند آسم هستند، داروهای رفع یبوست مصرف می‌کنند، بیماری قند و دیابت دارند، به‌تازگی جراحی کردند و کودکان زیر دو سال بهتر است که از این معجون مصرف نکنند.

برای کودکان پیشنهاد می‌شود که معجون‌های دیگری با عسل و بدون استفاده از شکر تهیه شود که در مقاله طرز تهیه معجون شکلاتی با آن‌ها آشنا خواهید شد.

در ضمن دوستانی که هرگونه بیماری روده یا التهاب و انسداد دارند، حتماً در مورد مصرف تمام ترکیبات گل از معجون و مربا تا شربت با پزشک مشورت کنند.

چرا گل قند تلخ می‌شود؟

به‌عنوان آخرین نکته بد نیست که این مورد را نیز بدانید که گاهی اوقات ممکن است معجون شما تلخ شود و این دقیقاً به زمان چیدن گل بازمی‌گردد.

اگر گل را از عطاری خریده‌اید که هیچ، ولی اگر خودتان خواستید که گل‌های تازه را بچینید حتماً آن‌هایی را انتخاب کنید که در قسمت انتهایی سرخ باشند یا کمترین سفیدی و زردی را داشته باشند، زیرا مزه تلخ گل دقیقاً به همین قسمت رنگ متفاوت گلبرگ بازمی‌گردد.

علاوه بر گل قند، سیاه‌دانه و عسل هم طبع گرمی دارند. اگر دنبال طعم متفاوت‌تری نسبت به گل قند بودید، به مقاله طرز تهیه شربت سیاه دانه و عسل سر بزنید.

کلام آخر

تا اینجا با خواص گل قند آشنا شدید و می‌دانید که این معجون طبع گرمی دارد و برای رفع هرگونه سردی و البته تقویت قوا و سیستم ایمنی بدن توصیه می‌شود.

البته در انتها دوباره پیشنهاد می‌کنم که برای تهیه یک معجون سالم‌تر حتماً به‌جای شکر از عسل طبیعی استفاده کرده و این معجون خوشمزه را تهیه کنید.

سؤالات متداول

آیا معجون انگبین برای میگرن هم مناسب است؟

بله، در طب سنتی معجون گل قند برای بهبود و درمان انواع سردرد پیشنهاد شده است، ولی اگر میگرن و سردرد دائمی و شدید دارید، بهتر است که حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

بهترین میزان مصرف گل قند چیست؟

برای بزرگسالان 1 تا 2 قاشق غذاخوری در روز (۴ مرتبه در روز) توصیه شده که می‌تواند قبل یا بعد غذا باشد. برای کودکان بالای دو سال هم یک قاشق چای‌خوری (3 مرتبه در روز یعنی معادل 30 گرم) کافی است.

آیا معجون گل قند تأثیری در تصفیه خون دارد؟

بله، گل قند برای تصفیه خون و بهبود کم‌خونی توصیه می‌شود و سرشار از آنتی‌اکسیدان و کلسیم است. البته به‌خاطر داشته باشید که تمام ترکیبات قرمز و بنفش مانند گل قند، گوجه‌فرنگی، گیلاس، انار و … آنتی‌اکسیدان فراوان داشته و برای تقویت سیستم خونی بدن و کم‌خونی توصیه می‌شود.