- 0
- ۲۳ تیر ۱۴۰۲
- نوشیدنی
دانه قهوه چیست؟ همه چیز درباره دانه قهوه
قهوه این روزها به یکی از اجزای اصلی زندگی روزمره ما تبدیل شده است. تقریبا بسیاری از مردم نمی‌توانند روزشان را بدون خوردن یک فنجان قهوه شروع کنند. با این حال، احتمالا خیلی‌هایمان در مورد اینکه دانه قهوه چیست و از کجا می‌آید، فکر نکرده‌ایم. اگر می‌خواهید درباره انواع دانه قهوه و چرایی تفاوت طعم دانه‌های مختلف قهوه اطلاعاتی داشته باشید، این راهنمای جمع‌وجور همه‌چیز را به شما می‌گوید.
دانه قهوه چیست؟
دانه‌هایی که برای تهیه قهوه بو داده، آسیاب و دم می‌کنیم، در واقع بذر یک میوه هستند که به نام گیلاس قهوه شناخته می‌شود. یعنی دانه‌های قهوه فرآوری‌نشده و بو داده‌نشده را می‌توان کاشت و به درخت قهوه تبدیل کرد. به‌طور کلی انواع مختلفی از درخت قهوه وجود دارد. بسته به نوع درخت، حدود ۳ تا ۴ سال طول می‌کشد تا درختان قهوهٔ تازه کاشته‌شده میوه بدهند. میوه این درخت‌ها زمانی که رسیده و آماده برداشت می‌شود به رنگ قرمز روشن و تیره در می‌آید و برای همین به آن گیلاس قهوه می‌گویند.
یک دانه کامل قهوه، چه خام یا بو داده، فوایدی دارد. مثلا حاوی آنتی اکسیدان‌ها و کافئین است و می‌تواند به شما انرژی لازم برای شروع روزتان را بدهد. البته از نظر طعم، یک فنجان دانه قهوه سبز تازه طعمی شبیه فنجان قهوه بوداده‌ای که به آن عادت کرده‌اید ندارد. معمولا برعکس دانه‌های قهوه برشته‌شده که طعم معطر و لذت‌بخشی دارند، دانه‌های سبز قهوه دارای طعمی ملایم‌تر و تلخ هستند. علت این تفاوت طعم هم این است که دانه قهوه سبز حاوی ترکیب سلولزی است که از ایجاد طعم‌های قوی‌تر که در دانه‌های بوداده سراغ داریم، جلوگیری می‌کند.
بیشتر بخوانید: آیا خوردن قهوه قبل از ورزش مفید است؟
انواع دانه قهوه کدامند؟
بیش از ۱۲۰ نوع گیاه قهوه وجود دارد و هر کدام نوع متفاوتی از دانه قهوه تولید می‌کنند. یعنی دانه‌های قهوه درختان قهوه مختلف معمولا ویژگی‌های بسیار متفاوتی دارند. مثلا اندازه و طعم دانه‌های انواع درخت قهوه هم با هم متفاوت است. جالب اینجاست که محل رشد دانه‌های قهوه هم می‌تواند طعم آن را تغییر دهد. عواملی مثل آب و هوا، ارتفاع و حتی نوع خاک می‌توانند بر طعم دانه‌های قهوه‌ای که درختان قهوه تولید می‌کنند تأثیر بگذارند.
با این حال اکثر قهوه‌هایی که ما مصرف می‌کنیم فقط از دو نوع روبوستا (Robusta) یا عربیکا (Arabica) هستند. تقریباً ۶۰ درصد از قهوه تولیدشده در سراسر جهان عربیکا و ۴۰ درصد از قهوه روبوستا است. هرکدام از این دانه‌ها یا ترکیبی از این آن‌ها از نظر طعم، شرایط بو دادن و قیمت متفاوت هستند.
دانه قهوه عربیکا چیست؟
دانه‌های قهوه عربیکا یکی از محبوب‌ترین انواع قهوه است. اعتقاد بر این است که دانه قهوه عربیکا یکی از اولین گونه‌های قهوه است و ریشه‌های آن به هزار سال قبل از میلاد باز می‌گردد. این دانه‌های قهوه عموماً بیضی شکل، دارای چین وسط مشخص و بزرگتر از دانه‌های قهوه روبوستا هستند.
دانه‌های قهوه عربیکا معمولا طعم شیرین‌تر و ملایم‌تر و محتوای کافئین کمی دارند. در بازار جهانی، قهوه عربیکا بالاترین قیمت را دارد و گران‌تر از روبوستا است. زیرا نسبت به دانه قهوه روبوستا بسیار ظریف‌تر است و برای رشد به کشت خاص‌تری نیاز دارد. مثلا حتما باید در یک آب و هوای خاص و در ارتفاع کاشته شود. به‌طور کلی دانه‌های قهوه عربیکا در ارتفاعات ۵۰۰ تا ۲۵۰۰ متری رشد می‌کنند. به‌عنوان مثال آمریکای لاتین و مخصوصا برزیل، در حال حاضر بزرگترین تولیدکننده قهوه عربیکاست.
بیشتر بخوانید: عوارض خوردن قهوه بعد از غذا
دانه قهوه روبوستا چیست؟
روبوستا که بیشتر در آفریقا، ویتنام و اندونزی کشت می‌شود، نسبت به قهوه عربیکا اسیدیته پایین‌تری دارد. یعنی طعم شیرین آن معمولا کمتر از عربیکا است. خود دانه روبوستا نیز کمی گردتر و کوچک‌تر از دانه عربیکا است و چین وسط دانه هم کمتر مشخص است. روبوستا به‌دلیل همین اسیدیته، ساده‌تر می‌تواند ترکیبات طعم عمیق‌تر و قوی‌تری تولید کند. برای همین هم یک انتخاب محبوب برای اسپرسو محسوب می‌شود. مخصوصا که علاوه بر طعم غنی، محتوای کافئین بیشتری دارد و یک لایه خامه‌ای هم در جریان دم کردن می‌دهد.
دانه قهوه روبوستا در ارتفاعات کمتر از ۱۰۰۰ متر رشد می‌کنند. نسبت به عربیکا نیز درختان این نوع دانه قهوه بسیار سریع‌تر به‌عمل می‌آیند و میوه و گل می‌دهند. پس در نتیجه عملا محصول بیشتری هم تولید می‌کنند. در ضمن نسبت به سایر درخت‌های قهوه کمتر در برابر آفات و شرایط آب و هوایی آسیب‌پذیر هستند. همه این دلایل باعث شده تا دانه قهوه روبوستا نسبت به عربیکا ارزان‌تر باشد. معمولا روبوستا در درجه اول به‌عنوان مخلوط و برای قهوه‌های فوری استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: خواص شیر قهوه چیست؟
آیا دانه قهوه بدون کافئین هم داریم؟
چیزی به نام دانه‌های قهوه بدون کافئین وجود ندارد، زیرا تمامی انواع دانه قهوه به‌طور طبیعی حاوی کافئین هستند. به‌طور کلی دانه‌های عربیکا از ۰.۸ تا ۱.۴ درصد کافئین و دانه‌های روبوستا از ۱.۷ تا ۴.۰ درصد کافئین تشکیل شدهاند. آنچه به‌نام دانه قهوه بدون کافئین در بازار موجود است در واقع دانه‌های فرآوری‌شده و کافئین‌زدایی‌شده هستند.
فرآیند کافئین‌زدایی قبل از برشته کردن دانه قهوه انجام می‌شود. در این فرآیند دانه‌ها توسط آب یا بخار متورم می‌شوند و سپس استخراج کافئین توسط آب، حلال آلی یا کربن فعال انجام می‌شود. در نهایت هم دانه‌های قهوه بدون کافئین مجدد خشک می‌شوند تا به رطوبت طبیعی خود برگردند. هرچند دانه‌های قهوه بدون کافئین به‌عنوان «بدون کافئین» شناخته می‌شوند، همیشه حاوی مقداری کافئین هستند. زیرا حذف تمام کافئین موجود در دانه‌های قهوه عملا ممکن نیست.
بیشتر بخوانید: خواص نوشیدنی‌های کافئین‌دار
جمع‌بندی
تمام قهوه‌هایی که به‌صورت تجاری تولید می‌شوند مربوط به منطقه‌ای از جهان به نام کمربند قهوه هستند. منظور از کمربند قهوه منطقه‌ای در اطراف استوا بین مناطق استوایی برج جدی و سرطان از جمله کشورهای برزیل، ویتنام، کلمبیا، اندونزی و اتیوپی است. انواع مختلفی از درختان قهوه وجود دارد و درختان قهوه مختلف نیز با توجه به نوع و منطقه جغرافیایی که در آن کاشته شدهاند، دانه‌های قهوه متفاوتی تولید می‌کنند. البته تقریبا بیشتر و تمام دانه‌های قهوه موجود در بازار از انواع قهوه عربیکا و قهوه روبوستا هستند.
سوالات متداول
بهترین دانه قهوه کدام است؟
دانه‌های قهوه عربیکا از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین انواع دانه‌های قهوه هستند و حدود ۶۰ درصد از تولید قهوه در جهان را تشکیل می‌دهند.
دانه قهوه عربیکا بهتر است یا روبوستا؟
دانه قهوه عربیکا با وجود کافئین کمتر نسبت به روبوستا، معمولا از نظر طعم بهتر است. در واقع عربیکا طعم نرم‌تر و شیرین‌تری نسبت به روبوستا دارد.
آیا خوردن دانه‌های قهوه خام بی‌خطر است؟
بله خوردن دانه‌های قهوه بی‌خطر است. اما نباید بیش از حد مصرف شود.
منابع:
https://perfectdailygrind.com/2019/02/what-is-a-coffee-bean-the-anatomy-of-the-coffee-cherry/
https://worldcoffeebar.com/what-is-a-coffee-bean-considered-a-seed/
نظر خود را بنویسید