متأسفانه، برخی از ورزشکاران و مردم عادی از اهمیت مصرف نوشیدنی در ورزش اطلاعی ندارند. به نوشیدن آب باید بیشتر از یک بهانه برای توقف میان ستهای بدنسازی خود اهمیت دهید. برای برخی، آب کماهمیتترین ماده غذایی حین ورزش است، درحالیکه در واقعیت آب ضروریترین ماده غذایی در زمان ورزشکردن است. زمانیکه آب بدن خود را از طریق تعریق و بازدم از دست میدهید باید با نوشیدن مایعات آن را جایگزین کنید تا سالم بمانید و ورزش شما بازده کافی داشته باشد. تاثیر نوشیدنی در ورزش فراتر از آنچه است که میدانید. برای ورزشکاران حرفهای، فقط نوشیدن آب کافی نیست. بهتر است که در کنار آب از محلولها و نوشیدنیهای مکمل نیز استفاده کنند. در این مقاله قصد داریم موادی را معرفی کنیم که وجود آنها در نوشیدنیها تاثیر زیادی در روند ورزشکردن شما خواهد داشت.
نوشیدنی، بهخصوص آب، بدن را هیدراته نگه میدارد. هیدراتاسیون در فارسی به معنای آبرسانی است و هیدراته بودن بدن یعنی نگهداشتن آب بدن در سطح سالم. فعالیت بدنی باعث دفع مایعات بدن میشود و اگر این مایعات بهسرعت جایگزین نشوند، آبزدایی یا دهیدراتاسیون رخ میدهد. رابطه میان نوشیدنی و ورزش نیز بر اساس همین موضوع تعریف میشود. اگر نوشیدن مایعات هنگام ورزش را جدی نگیرید، عوارض زیر برای بدنتان پدید میآید:
مواردی که ذکر شد بخشی از تاثیر نوشیدنی در ورزش بود. مقدار آب موردنیاز بدن به عوامل مختلفی مانند شرایط آبوهوایی، سلامتی، لباس، شدت و مدت ورزش بستگی دارد. مقدار نوشیدن آب هنگام ورزشکردن بر اساس موقعیتی که فرد دارد، تفاوت پیدا میکند. در شرایط زیر بدن شما به مایعات بیشتری نیاز دارد:
باید این موضوع را بدانید که تشنگی بهترین معیار برای نوشیدن مایعات هنگام ورزش نیست. در واقع اگر احساس تشنگی میکنید به این دلیل است که مدتی قبل آب بدن شما کم شده است. یکی از آزمایشهای خوب برای فهمیدن کمآبی بدن، رنگ ادرار است. اگر رنگ ادرار شفاف باشد به این معنی است که بدن شما بهخوبی هیدراته است. هرچه ادرار تیرهتر باشد نیاز به نوشیدن آب هنگام ورزش به مقدار بیشتری دارید. از دیگر نشانههای کمآبی، کمبود عرق در حین فعالیت شدید است. اگر به بدن آبرسانی نکنید، عملکرد فیزیکی و ذهنی شما تحتتاثیر قرار میگیرد. ازدستدادن حدود 2 درصد از آب بدن نشانههای ضعف در عملکرد بدن را پدیدار میسازد. بهعنوانمثال کاهش 4/1 کیلوگرمی آب در یک فرد 70 کیلوگرمی معادل 2 درصد از آب بدن است. ازدستدادن آب بیش از 2 درصد، عوارضی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و سایر مشکلات گوارشی را به دنبال دارد. نوشیدنی و ورزش ارتباط عمیقی دارند و عدم توجه به آن عوارض ناگواری برای سلامتی خواهد داشت.
در مقاله چرا باید هنگام ورزش آب نوشید، درباره اهمیت خوردن آب در ورزش صحبت کردیم.
زمانی که ورزش میکنید، بدنتان با عرق کردن سعی میکند که دمای خود را تنظیم کند و در حد سالم نگه دارد. مادامی که عرق میریزید، گرما نیز خارج میشود و همزمان آب بدن نیز کم میشود. برای جایگزینی آبی که از دست میدهید باید مصرف نوشیدنی در ورزش را جدی بگیرید. در این صورت خطر تنش گرمایی وارد بر بدن را کاهش میدهید و عملکرد طبیعی بدن را حفظ میکنید، اما نوشیدن مایعات هنگام ورزش اگر بیشازحد باشد هم میتواند خطرآفرین باشد. در مواردی بسیار نادر حتی میتواند منجر به مرگ شود. برای جلوگیری از افراطوتفریط در نوشیدن مایعات هنگام ورزش، دانستن میزان تعریق بدن میتواند کمکساز باشد. مشورت با یک متخصص تغذیه بهترین راهحل برای درک میزان آب موردنیاز بدنتان حین ورزش است.
راهکارهایی برای دانستن میزان آب موردنیاز بدن وجود دارد. یکی از این راهکارها بهصورت زیر است:
تغییر وزن شما حین ورزش، بهعلاوه مصرف نوشیدنی در ورزش، منهای مقدار تخلیه مثانه برابر است با مقدار کل آبی که در جلسه تمرینی خود از دست دادهاید. برای تبدیل نرخ ساعتی میزان تعریق بدن خود، عدد بهدستآمده را بر تعداد ساعاتی که ورزش کردهاید تقسیم کنید. حتماً دقت داشته باشد که میزان تعریق شما هنگام ورزش، در یک دمای خاص است و در دماهای دیگر تغییر میکند؛ بنابراین اندازهگیری میزان تعریق در زمانهای مختلف سال و دماهای متفاوت میتواند مفید باشد.
پیشرفتهای علمی اخیر، تمرینهای بدنسازی را به سطحی بالاتری رسانده و بازده آنها را افزایش داده است. ما اکنون خیلی دقیقتر و با نگاهی علمی ورزش میکنیم. تغذیه ورزشکاران و نوشیدنی مناسب ورزش، زیر نظر متخصصان تغذیه برنامهریزی میشود و بدن آنها سالمتر از هر زمان دیگری میماند.
با برنامههای ورزشی و غذایی، حتی ورزشکاران معمولی هم میتوانند بهراحتی بدن خود را بسازند و توده عضلانی به دست آورند. تنها چیزی که اهمیت پیدا میکند نظم و انضباط و درک مبانی علمی رشد عضلات است. در این مقاله ما تمرکز خود را روی هیدراتاسیون قرار دادهایم تا بیان کنیم چه نوشیدنی مناسب ورزشکردن است که آب و مواد مغذی موردنیاز بدن را تأمین کند. این را بدانید که تفاوت ورزشکاران معمولی و حرفهای در یک چیز است. ورزشکاران حرفهای به جزئیات تمرین و تغذیه خود دقت زیادی میکنند.
حال بهتر است کمی در خصوص مکملها صحبت کنیم. مصرف مکملها، اگر بهدرستی انجام شود، یک رژیم غذایی سالم و سرشار از مواد مغذی است. اما باید دقت داشت که بسیاری از افراد پیش از آنکه پایه رژیم غذایی مناسبی داشته باشند، شروع به مصرف مکمل میکنند. این یکی از دلایلی است که این افراد نتیجه دلخواهشان را نمیگیرند.
بهتر است که برنامه تغذیه شما با کمک مشاوران تغذیه چیده شود و مصرف نوشیدنی در ورزش را به شکلی مناسب کنترل و تنظیم کنید. ما در اینجا فقط قصد آشناکردن شما با مکملهای غذایی را داریم. این مکملها بهصورت نوشیدنی در بازار موجود هستند و علاوه بر این پودر آنها را نیز میتوان در آب حل کرد تا جذب بهتری داشته باشد.
تاثیر نوشیدنی در ورزش، بهخصوص پیش از شروع آن این است که میتواند عملکرد شما را در طول یک جلسه تمرینی بهبود بخشد. بااینحال باید دقت داشته باشید که ممکن است بدن بلافاصله بعد از مصرف این نوشیدنیها، آنها را جذب نکند. به همین دلیل است که این مکملها بهتر است پیش از ورزش مصرف شوند نه در حین آن. ما در ادامه لیستی از موادی که بهتر است پیش از ورزش مصرف شوند را بیان میکنیم. برای خرید نوشیدنی به دنبال آنهایی باشید که حاوی این مواد هستند.
معروفترین منبع کافئین قهوه است؛ ولی در چای سبز، چای سیاه و بسیاری از غذاها و نوشیدنیهای دیگر نیز کافئین یافت میشود. کافئین محرک سیستم عصبی مرکزی بوده، هشیاری را افزایش میدهد و استقامت بدنی را بهبود میبخشد. کافئین با فعالکردن سیستم عصبی پیش از انجام تمرین، بازده ورزشی شما را افزایش میدهد. اگر به دنبال نوشیدنی مناسب ورزش هستید، نوشیدنیهای کافئیندار گزینه خوبی هستند. محققان اثر کافئین را در بسیاری از ورزشها بررسی کردهاند؛ مانند: دوی سرعت، دوچرخهسواری، فوتبال، دوی ماراتن و ورزشهای طولانیمدت. طبق توصیههای کارشناسان تغذیه، 3 تا 6 میلیگرم کافئین بهازای هر کیلوگرم وزن بدن، برای مصرف پیش از ورزش مؤثر خواهد بود. بااینحال حتماً باید با کارشناس تغذیه مشورت کرد چراکه برای برخی مانند کسانی که از آریتمی (Arrhytmia) رنج میبرند، توصیه نمیشود. در همین زمینه پیشنهاد میکنیم مقاله آیا خوردن قهوه قبل از ورزش مفید است، را مطالعه کنید.
سیترولین مالات یک آمینواسید است که جریان خون، تأمین خون و کیفیت اکسیژنرسانی به ماهیچهها را بهبود میبخشد. رسیدن اکسیژن به بافتها و عضلات بدن امری ضروری در بهبود عملکرد ورزشی است. محلول سیترولین مالات یک نوشیدنی مناسب ورزش است که باعث میشود که خستگی شما حین ورزش نیز به تعویق افتد. علاوه بر این برای کاهش درد عضلانی در روز بعد از ورزش هم مفید است. توصیه کارشناسان تغذیه، مصرف 6 تا 8 گرم از سیترولین مالات پیش از شروع ورزش است. در سالهای اخیر، سیترولین بهعنوان جایگزینی مناسب برای ال- آرژنین معرفی شده است. این مکمل غذایی باعث افزایش سطح آرژنین پلاسما میشود. در واقع با مصرف سیترولین، دو مکمل غذایی مصرف کردهاید. آرژنین، سنتز پروتئین و تولید اکسید نیتریک را بهبود میبخشد و باعث سریعتر شدن بهبود بدن بعد از ورزش میشود.
بتا آلانین یک ترکیب شیمیایی است که منجر به تولید قدرت در بدن، استقامت عضلات و بهبود عملکرد مغز میشود. بتا آلانین، سنتز کارنوزین که یک تنظیمکننده PH با خواص آنتیاکسیدانی است را افزایش میدهد. بهطورکلی، ورزش باعث تشکیل لاکتیک اسید و تولید انرژی از طریق سوختوساز گلوکز میشود. لاکتیک اسید به لاکتات و اتم هیدروژن تجزیه میشود و این موضوع باعث تغییر PH و اسیدی شدن ماهیچه میشود. مصرف نوشیدنیهای حاوی بتا آلانین میتواند PH عضلانی را به سطح طبیعی بازگرداند و یکی از نوشیدنیهای مناسب ورزش است. به عبارت سادهتر، بتا آلانین، سوختوساز عضله را در طول تمرینات شدید بهخصوص تمرینهای استقامتی بهبود میبخشد. دوز نرمال مصرف این ماده برای بهبود عملکرد ورزشی، 5 تا 6 گرم در روز است.
به 3 آمینواسید والین، لوسین و ایزولوسین، آمینواسیدهای شاخهدار میگویند. مصرف این مواد منجر به کاهش سنتز سروتونین میشود و این امر در کاهش حس خستگی نقش مهمی دارد. این آمینواسیدها، حیاتیترین آمینواسیدها برای عضلهسازی هستند. محلول این مواد میتواند بهسرعت جذب بدن شود. این نوشیدنی مکمل نهتنها به افزایش عضلات کمک میکند، بلکه بهعنوان مادهای انرژی دهنده برای دوندگان ماراتن بسیار مفید است.
کاهش احساس خستگی و درد عضلانی روز بعد تمرین از مزایای این مواد است. تاثیر نوشیدنی در ورزش را میتوان در موادی که بیان شد دید؛ اما هنگام ورزش هم نباید از نوشیدنیها غافل شوید.
چه موادی را هنگام ورزش بنوشیم؟ به طور خلاصه: آب و الکترولیتها.
هیدراته ماندن بدن در زمان تمرین، بهبود عملکرد بدن را به دنبال دارد. آبرسانی به بدن برای ادامه تمرینات ضروری است و آب و الکترولیتها دقیقاً همان چیزی است که شما در حین تمرین به آن نیاز دارید. عدم نوشیدن مایعات هنگام ورزش، استقامت بدن را کاهش میدهد و بر مهارتهای حرکتی و ذهنی تاثیر میگذارد. برای تمرینهای سبک، نوشیدن آب بهتنهایی کافی است؛ ولی زمانی که ورزشهای سنگینتر و طولانیتری انجام میدهید، باید الکترولیتهایی که بدن از دست میدهد را جایگزین کنید.
خواندن مقاله چگونه بهترین نوشیدنی ورزشی را خودمان درست کنیم، راهنمای خوبی برای شماست.
همانطور که گفته شد، نوشیدن آب برای تمرینات سبک کافی است و نیازی به مکمل نیست. اما اگر ورزش شما طولانی شود شرایط تفاوت پیدا میکند. در طول تمرینات طولانی ذخایر گلیکوژن بدن کاهش پیدا میکند و شما باید با نوشیدن کربوهیدراتهایی که بدنتان میتواند بهسرعت آنها را به گلوکز تبدیل کند این موضوع را جبران کنید. بهعنوانمثال نوشیدن آب سیب یا آب نارگیل میتواند مؤثر باشد و رابطه میان نوشیدنی و ورزش را حفظ کند. اگر قبل از شروع تمرین پروتئین مصرف میکنید باید این را بدانید یک وعده غذایی با پروتئین بالا (20 تا 40 گرم) فقط شش ساعت در بدن باقی میماند. به همین دلیل زمانی که ورزش طولانیمدت و استقامتی انجام میدهید، بهتر است که در طول تمرین پروتئین هم مصرف کنید.
بتائین بیآب (Betaine Anhydrous) مولکولی است که از تجزیه کولین به دست میآید و در چغندرقند، جوانه گندم و اسفناج یافت میشود. محلول بتائین یکی از نوشیدنیهای مناسب ورزش است. در انسان، بتائین برای متیلاسیون که فرایندی برای سنتز کراتین به شمار میرود، ضروری است. مانند الکترولیتها، بدن بتائین را از طریق تعریق از دست میدهد. در نتیجه مصرف بتائین حین ورزش میتواند مفید باشد. میتوان گفت که بتائین برای سنتز پروتئينها حیاتی است و در افزایش قدرت عضلات بسیار مؤثر خواهد بود. این ماده را بهتر است به شکل نوشیدنی مصرف کنید تا سریعتر جذب بدن شود.
نوشیدنیهای پس از ورزش به ریکاوری بدن میتوانند کمک کنند.
کراتین یکی از محبوبترین مکملهای ورزشی است و بهصورت پودر یا نوشیدنی میتوان آن را تهیه کرد. این ماده برای بهبود عملکرد عضلانی بسیار مفید است. هنگام مصرف کراتین بهتر است آن را با آبمیوه یا هر نوشیدنی شیرین حاوی فروکتوز (به جز نوشابه) مخلوط کنید. این کار باعث جذب بیشتر کراتین میشود و مخلوط بهدستآمده یک نوشیدنی مناسب ورزش است. زمانی که شروع به مصرف کراتین میکنید، برای 5 تا 7 روز اول، 0/3 گرم بهازای هر کیلوگرم وزن خود مصرف کنید. پس از آن دوز این ماده را به 0/03 گرم کاهش دهید.
گلوتامین یک آسیدآمینه است که توسط بدن سنتز میشود. این ماده خاصیت اتصال به مولکولهای آمونیاک برای دورکردن آنها از سلول را دارد. علاوه بر این، گلوتامین سنتز پروتئینها را تنظیم میکند.
شیک پروتئین یکی از نوشیدنیهای مناسب ورزش است. بسیاری از ورزشکاران گمان میکنند که ظرف 30 تا 60 دقیقه پس از ورزش باید شیک پروتئین مصرف کنند تا به بهبود بدنشان کمک شود. حقیقت این است که نوشیدن شیک پروتئین قبل یا بعد از ورزش تقریباً تاثیر یکسانی دارد. پس زیاد درگیر زمانبندی مصرف پروتئین نباشید. توصیه این است که چند ساعت قبل از تمرین یک وعده غذایی پروتئیندار میل کنید و بعد از تمرین هم شیک پروتئین بنوشید.
بهترین کار پس از ورزش، نوشیدن مایعاتی است که دارای الکترولیت هستند. البته که در حین ورزش هم توصیه میشوند که به آن اشاره کردیم. نوشیدن یک اسموتی یا شیک پس از ورزش میتواند در ریکاوری بدن شما مؤثر باشد. بهعنوانمثال میتوانید از مواد زیر نوشیدنی تهیه کنید:
مواد مختلف را باتوجه به ارزش غذایی آنها میتوانید ترکیب کنید تا به یک نوشیدنی مناسب ورزش برسید.
در کنار مکملهایی که بیان کردیم، میتوانید نوشیدنیهای خانگی هم تهیه کنید. شربتها را اگر با روش مناسبی تهیه کنید، میتوانند در تقویت بدن شما مؤثر باشند. بهتر است برای شیرین کردن شربت از عسل استفاده کنید تا تاثیر نوشیدنی در ورزشکردن شما جنبه منفی پیدا نکند.
برای تهیه شربت آبپرتقال ورزشی میتوانید بهصورت زیر عمل کنید:
ابتدا آبپرتقال را بهخوبی بگیرید و داخل یک لیوان بریزید. عسل و آب و نمک را به آن اضافه کنید و بهخوبی هم بزنید تا ترکیب شوند و پس از تمرین ورزشی خود نوش جان کنید.
عصاره آبلیمو را با آب و عسل بهخوبی مخلوط کنید و درون یخچال قرار دهید. پس از خنک شدن میل کنید.
علاوه بر اینها شما میتوانید با مراجعه به مقاله طرز تهیه معجون برای ورزشکاران با انواع معجونهای مقوی برای ورزشکاران آشنا شوید.
تاثیر نوشیدنی در ورزش قابلچشمپوشی نیست و ورزشکاران باید به آن توجه ویژهای داشته باشند. نوشیدنیها خیلی سریع جذب بدن میشوند و میتوانند حین ورزش قوای بدنی را تقویت کنند.
آب بدن با انجام فعالیت بدنی از طریق بازدم و تعریق کاهش پیدا میکند و اگر این آب جایگزین نشود، بدن با مشکلات زیادی روبهرو خواهد شد. ورزشی سالم است و اثرگذار خواهد بود که بر اساس اصول تغذیه انجام شود. برای مصرف نوشیدنی در ورزش حرفهای حتماً باید با متخصصان تغذیه در خصوص خوردن و آشامیدن خود مشورت کنید. داشتن یک رژیم غذایی سالم که در آن نوشیدنیها هم جایگاه ویژهای دارند برای یک ورزشکار حرفهای ضروری است.
هیدراته بودن بدن به چه معناست؟
هیدراتاسیون در فارسی به معنای آبرسانی است و هیدراته بودن بدن یعنی نگهداشتن آب بدن در سطح سالم. ورزشکاران باید اطلاع دقیقی از میزان آب خروجی از بدنشان داشته باشند تا بتوانند آب بدن را در سطح سالم نگه دارند. مصرف مایعات هنگام ورزش به هیدراته بودن بدن کمک میکند.
کمآبی بدن چه عوارضی دارد؟
اگر بدن خود را هیدراته نگه ندارید، سلامتی شما به خطر میافتد. دمای بدن و ضربان قلب بالا میرود، احساس خستگی در بدنتان به وجود میآید، عملکرد بدن کند میشود و قدرت تفکر و تمرکزتان کاهش پیدا میکند.
مصرف نوشیدنیهای کافئیندار پیش از ورزش چه تاثیری دارد؟
کافئین محرک سیستم عصبی مرکزی بوده، هشیاری را افزایش میدهد و استقامت بدنی را بهبود میبخشد. کافئین با فعالکردن سیستم عصبی پیش از انجام تمرین، بازده ورزشی شما را افزایش میدهد.
نظر خود را بنویسید