پاستوریزه کردن شیر از جمله مراحلی است که نباید آن را نادیده بگیریم. این فرایند حرارتی باعث از بین رفتن باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های مضر در شیر می‌شود و به حفظ سلامت ما کمک می‌کند. همچنین، با پاستوریزه کردن، ماندگاری شیر افزایش پیدا کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های منتقله از شیر تا حد زیادی کاهش می‌یابد. این فرایند همچنین باعث حفظ ارزش غذایی شیر می‌شود و ویتامین‌ها و مواد معدنی در شیر را حفظ می‌کند. به این ترتیب، پاستوریزه کردن شیر یک روش امن و مؤثر برای مصرف کردن شیر تازه است. با توجه به این نکات با ما همراه باشید تا بدانیم چطور شیر را پاستوریزه کنیم.

عوارض مصرف شیر خام چیست؟

میکروب‌ها و باکتری‌های موجود در شیر خام می‌توانند خطرات جدی برای سلامتی انسان‌ها ایجاد کنند. استفراغ و اسهال از علائم شایعی هستند که ممکن است ناشی از مصرف شیر خام باشند. این علائم می‌توانند به علت تهاجم باکتری‌ها و میکروب‌ها به دستگاه گوارش ایجاد شوند. در صورتی که باکتری‌ها و میکروب‌های موجود در شیر خام وارد سیستم گوارش شود، می‌توانند به التهاب و درد در شکم منجر شوند.

همچنین، نوشیدن شیر خام می‌تواند باعث نارسایی کلیه شود و مشکلات ادراری را تشدید کند. برای زنان باردار، مصرف شیر خام می‌تواند خطرات جدی برای جنین و نوزاد متولد نشده ایجاد کند؛ بنابراین، مادران باردار باید از مصرف شیر خام خودداری کنند. همچنین، افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، مانند بیماران سرطانی یا افراد مبتلا به HIV، بیشتر در معرض مواجه با خطرات شیر خام هستند. در کنار بررسی فواید شیر گوسفند برای سلامتی، به این نکته هم توجه داشته باشید ممکن است نوشیدن شیر خام برای افرادی که مشکلات سلامتی دیگری مانند دیابت یا مشکلات قلبی دارند هم خطرناک باشد.

بهترین راه برای جلوگیری از خطرات شیر خام، مصرف شیر پاستوریزه شده یا جوشانده شده است که باکتری‌ها را از بین می‌برد و شیر را ایمن می‌کند؛ بنابراین، توصیه می‌شود همیشه شیر پاستوریزه شده را مصرف کنید تا از خطرات شیر خام جلوگیری کنید.

پاستوريزه كردن شير در خانه

 

ابتدا، دست‌ها و محل کار خود را به دقت شسته و استریل کنید. همچنین، ظروف و درب‌های آنها را به مدت حداقل 2 دقیقه در آب جوشانده شده قرار دهید تا به ‌طور کامل استریل شوند. حالا وقت آن است که شیر را گرم کنید. در واقع برای اینکه بدانیم چطور شیر را پاستوریزه کنیم، باید در قسمت پایین قابلمه دوجداره، به‌ میزانی که نیمه‌ آن پر شود، آب ریخته و سپس در بخش بالای دیگ، کمتر از 16 فنجان (1 گالن) شیر ریخته شود. شعله را آرام‌آرام بالا ببرید تا شیر به ‌طور تدریجی گرم شود. از دماسنج پخت‌وپز برای اندازه‌گیری دمای شیر استفاده کنید و از قرار گرفتن دماسنج در پایین یا در دو طرف دیگ جلوگیری کنید. شیر را به ‌طور مرتب هم بزنید تا به آرامی گرم شود.

در نظر داشته باشید که باید شیر را در دمای مناسب نگه دارید. شیر را در دمای 63درجه سانتیگراد (150درجه فارنهایت) حداقل به‌ مدت 30دقیقه یا در دمای 72درجه سانتیگراد (162درجه فارنهایت) به ‌مدت حداقل 15دقیقه گرم کنید.

بیشتر بخوانید: آیا شیر پاستوریزه باید جوشانده شود؟

در پایان شیر را خنک کنید. قسمت بالای قابلمه دوجداره را در حوضچه‌ای حاوی آب یخ قرار دهید، اما به‌ طوری که آب به داخل دیگ نریزد. این کار باعث خنک شدن سریع‌تر شیر می‌شود. شیر را به‌ طور مرتب هم بزنید تا زودتر به دمای 20 درجه سانتیگراد (68درجه فارنهایت) یا کمتر برسد.

شیر پاستوریزه شده را درون یخچال نگهداری کنید و در طی مدت زمان مشخص (معمولا 3تا5 روز) مصرف کنید. در صورت مشاهده بوی غیرعادی یا علائم خرابی در شیر، بهتر است آن را دور بریزید. با رعایت دقیق مراحل و دمای پاستوریزاسیون شیر، می‌توانید از وجود باکتری‌ها و میکروب‌ها در شیر جلوگیری کنید.

مزایای پاستوریزه کردن شیر

یکی از مهم‌ترین مزایای پاستوریزه کردن شیر، کشتن باکتری‌ها و میکروب‌های مضر است. فرایند پاستوریزه کردن باعث نابودی و کاهش قابل توجهی از باکتری‌ها می‌شود. همچنین وقتی می‌دانیم چطور شیر را پاستوریزه کنیم مدت ماندگاری آن را هم افزایش می‌دهیم. با کشتن باکتری‌ها، شیر پاستوریزه شده می‌تواند برای مدت طولانی‌تری نگهداری شود و از فساد و خرابی سریع آن هم جلوگیری می‌شود.

در ضمن پاستوریزه کردن شیر می‌تواند باعث حفظ ارزش غذایی آن شود. در حین فرایند پاستوریزه کردن، حرارت به طور کنترل شده به شیر اعمال می‌شود که باعث کاهش میزان ویتامین‌ها و مواد معدنی در شیر نمی‌شود. با حذف باکتری‌ها و میکروب‌ها، شیر پاستوریزه شده کمترین خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند سالمونلا، اشریشیاکلی و لیستریا را دارد. این بیماری‌ها می‌توانند عفونت‌های شدید را در انسان‌ها ایجاد کنند.

پاستوریزه کردن شیر به ‌طور معمول باعث حفظ طعم و کیفیت آن می‌شود. این فرایند باعث کاهش بوی نامطبوع و تغییرات غیرمطلوب در طعم شیر هم خواهد شد.

بیشتر بخوانید: طرز تهیه صبحانه شیرعسلی

کلام آخر

با توجه به تمامی موارد که ذکر شد، پاستوریزه کردن شیر به عنوان یک روش مؤثر در حفظ سلامت و ایمنی شیر، مزایای بسیاری دارد که مهم‌ترین آنها کشتن باکتری‌ها، افزایش مدت بارگذاری، حفظ ارزش غذایی، کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های منتقله از شیر، افزایش امنیت غذایی و حفظ طعم و کیفیت است. فراموش نکنید که این کار را می‌توان در منزل و با چند وسیله ساده انجام داد. تنها نکته مهم این است که به حرارت لازم توجه کنید و با افزایش مقادیر ذکر شده، خواص شیر را از بین نبرید.

سؤالات متداول

چگونه از شیر پاستوریزه شده نگهداری کنیم؟

شیر خنک شده را بلافاصله در ظروف استریل شده بریزید. ظروف را در یخچال بگذارید و اجازه دهید شیر تا 4درجه سانتیگراد (40درجه فارنهایت) یا سردتر خنک شود.

چطور شیر را پاستوریزه کنیم تا در مدت زیادی درون یخچال بماند؟

از روش ذکرشده استفاده کنید تا شیر پاستوریزه به مدت 2 هفته در یخچال نگهداری شود.

آیا می‌توانیم شیر را در مایکروویو پاستوریزه کنیم؟

به هیچ وجه از مایکروویو برای پاستوریزه کردن شیر استفاده نکنید، زیرا نمی‌توانید دما را به درستی کنترل کنید.