چای ترش نوعی دمنوش است که از گیاه گل جامائیکا یا گیاه هیبیسکوس (Hibiscus Sabdariffa) تهیه می‌شود. منشاء این گیاه در شمال آفریقا و آسیای جنوب شرقی است اما اکنون در بسیاری از مناطق با آب و‌ هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می‌کند. درمنطقه ما گیاه هیبیسکوس در قسمت‌هایی از عربستان به‌طور وسیع کشت می‌شود و به همین دلیل برخی آن را به‌ نام چای مکی می‌شناسند. در ایران هم کاشت این گیاه در استان سیستان‌و‌بلوچستان وجود دارد.

چای یا دمنوش این گیاه به رنگ قرمز تیره است و طعم ترش و دلچسبی دارد. این چای ممکن است به صورت گرم یا سرد مصرف شود.

البته چای ترش علاوه بر رفع عطش و خستگی، خواص درمانی زیادی دارد. مثلا در بخش‌هایی از آفریقا از این دمنوش برای کاهش دمای بدن، درمان بیماری‌های قلبی و تسکین گلودرد یا سرفه استفاده می‌شود. درضمن این دمنوش سرشار از آنتی اکسیدان است و برای پوست، چربی خون و دیابت بسیار مفید است.

به‌طور کلی مردم در سراسر جهان از قسمت‌های مختلف این گیاه به‌عنوان غذا و دارو استفاده می‌کنند. در ادامه قصد داریم شما را با مهمترین فواید چای ترش آشنا کنیم، با ما همراه باشید.

آیا چای ترش ضد دیابت است؟

یکی از مهمترین خواص چای ترش این است که خواصی مشابه با انسولین دارد و بر بهبودی بیماران دیابتی موثر است. در یک تحقیق در سال 2013، عصاره چای ترش را به نمونه‌های آزمایشگاهی مبتلا به دیابت تزریق کردند و نکته جالب توجه این بود که سطح گلوکز در آنها کاهش یافت.

البته افراد مبتلا به دیابت باید هنگام مصرف این دمنوش حواسشان به سطح قند خون‌شان باشد و آن را کنترل کنند. زیرا همان‌طور که گفته شد چای ترش ممکن است سطح قند خون را کاهش دهد.

معمولا بیماران دیابتی، اضافه وزن و چربی خون هم دارند. این افراد بیش از دیگران در معرض سکته‌های قلبی و عروقی قرار دارند. مصرف چای ترش به کاهش کلسترول بد خون نیز کمک می‌کند. چای ترش آنتی اکسیدان فراوانی دارد که باعث افزایش سوخت‌وساز بدن و چربی‌سوزی می‌شود.

کافئین موجود در چای ترش در مقایسه با چای سیاه بسیار کمتر است، به همین دلیل می‌توانید با جایگزین کردن چای ترش، مصرف چای سیاه را کمتر کنید. مقدار کافئین کم چای ترش باعث کاهش اشتها می‌شود و در کاهش وزن موثر است. در این زمینه پیشنهاد می‌کنیم مقاله مضرات چای سیاه را بخوانید و با عوارض مصرف زیاد آن آشنا شوید.

طبع چای ترش

چای ترش یک نوشیدنی گرم و دلچسب برای فصل سرد است. بسیاری از افراد می‌توانند آن را جایگزین چای سیاه کنند. این چای سرشار از ویتامین‌ سی، ویتامین آ، آهن، کلسیم و پتاسیم است.

چای ترش کافئین ناچیزی دارد و باعث اختلال در خواب شما نمی‌شود. با این حال، طب سنتی به طبع مواد غذایی مختلف تاکید فراوانی دارد. مقدار مصرف چای ترش باید بر اساس نیاز روزانه شما باشد و لازم است تعادل را برقرار کنید.

طبع چای ترش، سرد و خشک است. به همین دلیل مصرف زیاد آن برای افرد بلغمی و سودآوی مناسب نیست. بلغمی‌ها طبع سرد و تری دارند. افراد سودآوی هم سرد و خشک هستند و با مصرف بیش از حد چای ترش، دچار علایم سردی مثل ضعف و بی‌حالی می‌شوند.

چای ترش یک نوشیدنی دلچسب برای افراد گرم مزاج است. این افراد در فصل تابستان هم می‌توانند برای ایجاد تعادل، از این نوشیدنی مفید بهره‌مند شوند.

افراد بلغمی و سرد مزاج می‌توانند مقاله بهترین دمنوش برای غلبه بر بلغم را بخوانند و با نوشیدنی‌های مناسب طبع خود آشنا شوند.

چای ترش و لاغری

چای ترش به‌طور طبیعی کالری ندارد. برای همین یکی از خواص این چای کمک به مدیریت و کاهش وزن است. تحقیقات نشان داده‌اند که نوشیدن روزانه چای ترش می‌تواند باعث کاهش شاخص توده بدنی (BMI)، وزن بدن، چربی‌های شکمی و افزایش نسبت لگن به کمر شود.

البته از آنجایی که این چای به‌طور طبیعی نسبتا ترش است، باید حواستان به مصرف شکر یا عسل به‌عنوان شیرین‌کننده باشد تا با افزایش کالری و کربوهیدرات ورودی مواجه نشوید.

خواص چای ترش برای سلامت قلب

کارشناسان تغذیه معتقدند که مزایای سلامت قلب مرتبط با چای ترش به دلیل ترکیباتی به نام آنتوسیانین در این نوشیدنی‌ است. آنتوسیانین در واقع همان مواد شیمیایی طبیعی است که به توت‌ها رنگ می‌دهد.

یک مطالعه که در سال 2010 منتشر شده نشان داد که مصرف چای ترش فشار خون را در افرادی که در معرض خطر فشار خون بالا هستند و افرادی که فشار خون خفیف بالایی دارند کاهش می‌دهد. براساس این مطالعه نوشیدن این چای به‌طور قابل توجهی فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را کاهش می‌دهد.

در سال 2015 هم مجدد بر روی چای ترش تحقیقی انجام شد و بر اساس آن مشخص شد که باعث کاهش فشار خون می‌شود. در ادامه، بر روی بیماران مبتلا به دیابت و کسانی که مبتلا به اختلال متابولیک بودند، مطالعات زیادی انجام شد و نتایج نشان داد که نوشیدن چای ترش می‌تواند:

• قند خون را کاهش دهد
• باعث کاهش سطح کلسترول بد و تری گلیسیرید شود
• کلسترول خوب یا HDL را بالا ببرد
• به بهبود اندازه‌گیری مقاومت به انسولین کمک کند

یعنی نوشیدن این چای علاوه بر فشار خون، باعث کاهش کلسترول بد خون هم می‌شود. درضمن افرادی که فشار خون و چربی خون بالا دارند، به‌طور جدی در معرض خطر سکته قلبی قرار دارند. مصرف به ‌اندازه چای ترش می‌تواند این خطر را از شما دور کند.

با این حال، افرادی که فشار خون بالا دارند، بدون مشورت پزشک از چای‌ ترش استفاده نکنند. به طور کلی، نوشیدن این چای، بیش از دو لیوان در روز ممکن است باعث ضعف و بی‌حالی در برخی از افراد شود.

همانطور که می‌دانید بالا بودن چربی و قند خون رابطه مستقیمی با اضافه وزن دارد، به‌همین دلیل مصرف این چای در کنار تغذیه سالم به کاهش وزن کمک می‌کند.

افراد مبتلا به چربی خون می‌توانند به مقاله بهترین دمنوش برای چربی خون، سر بزنند و با سایر دمنوش‌های مفید آشنا شوند.

خواص چای ترش برای پوست

چای ترش سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل ویتامین سی و بتاکاروتن است. این آنتی‌اکسیدان‌ها التهاب و خارش پوستی را کاهش می‌دهند و از آسیب‌های پوستی جلوگیری می‌کنند. نوشیدن چای ترش به از بین بردن لک، کاهش چین و چروک پوست هم کمک می‌کند.

از آنجایی که گیاه هیبیسکوس منبع غنی ویتامین C است به تولید کلاژن در بدن کمک می‌کند. کلاژن همان ماده‌ای است که پوست را سالم، جوان و درخشان نگه می‌دارد. برخی از افراد حتی خواص الاستین و کلاژن‌سازی این نوشیدنی را با بوتاکس مقایسه می‌کنند، زیرا مصرف دمنوش گیاه هیبیسکوس می‌تواند به مرور زمان پوست را شاداب و جوان کند.

به‌علاوه نوشیدن روزانه دو فنجان چای ترش، باعث هیدراته نگه داشتن و سم‌زدایی بدن می‌شود. کسانی که پوست خشکی دارند، می‌توانند در کنار نوشیدن آب کافی، با مصرف چای ترش رطوبت و آبرسانی پوست خود را  افزایش دهند. علاوه بر آب‌رسانی، چای ترش باعث افزایش گردش خون نیز می‌شود.

افزایش گردش خون، مواد مغذی را بهتر به بافت‌های پوستی می‌رساند و باعث نرمی و لطافت پوست شما می‌شود. چای‌ ترش برای کسانی که علاقه چندانی به نوشیدن آب ندارند، انتخاب خوبی است. با این حال، جایگزین مناسبی برای حذف آب نیست. برای اینکه با خواص نوشیدن آب در طول روز، بیشتر آشنا شوید به مقاله فواید نوشیدن آب برای بدن سر بزنید.

پیشگیری از سرطان

چای ترش حاوی آنتوسیانین‌ها و آنتی اکسیدان دیگری به نام پلی فنول است که خواص ضد سرطانی آن‌ها مشخص شده است. یک مطالعه درباره تاثیر چای برای محافظت در برابر سرطان نشان داده که عصاره گیاه هیبیسکوس رشد سلول‌های بد و سرطانی را محدود می‌کند و تهاجم سرطان دهان را کاهش می‌دهد. چای هیبیسکوس همچنین ممکن است به جلوگیری از گسترش سلول‌های سرطانی پروستات و سلول‌های سرطانی معده کمک کند.

خواص آنتی باکتریال

چای ترش ممکن است خواص ضد باکتریایی داشته باشد. البته این چای را نباید جایگزین آنتی‌بیوتیک‌ها دانست.

طرز تهیه و بهترین زمان مصرف چای ترش

آماده کردن این دمنوش بسیار ساده است، تنها کافی است یک قاشق چای‌خوری از گیاه آن را داخل قوری آب جوش بریزید. بعد از حدود 5 دقیقه، دمنوش شما آماده است. همانطور که از اسم آن مشخص است، این چای ترش است. شما می‌توانید یک قاشق مرباخوری عسل یا مقداری نبات به آن اضافه کنید.

طبع چای ترش سرد و خشک است. اضافه کردن نبات یا دارچین طبع آن را متعادل می‌کند. دارچین خاصیت چربی‌سوزی نیز دارد و به کاهش وزن کمک می‌کند. با اضافه کردن دارچین به فنجان چای ترش خود، از خواص چای ترش با دارچین بهره ببرید.

چای ترش فشار خون را ممکن است کاهش دهد و باعث ضعف و بی‌حالی شود، بنابراین توصیه می‌شود آن را به صورت ناشتا مصرف نکنید. بهترین زمان مصرف آن یک ساعت قبل از ناهار است، زیرا ممکن است اشتهای شما را کاهش دهد.

نوشیدن یک فنجان چای ترش در وعده عصرانه یا قبل از شام هم بسیار دلچسب و هم زمان مناسبی است. برای آشنایی بیشتر با دمنوش‌های متنوع، پیشنهاد می‌کنیم مقاله دمنوش گیاهی و خواص آن‌ها را مطالعه کنید.

آیا چای ترش باعث یبوست می‌شود؟

چای، نوشیدنی گرم و دلپذیری است که باعث تسکین اعصاب و ایجاد آرامش می‌شود. برخی از افراد چای را به‌طور کلی از برنامه روزانه خود حذف می‌کنند، زیرا احساس می‌کنند باعث مشکل در دفع می‌شود.

چای سیاه در کنار فواید زیادی که دارد، به‌دلیل کافئین بالا آب بدن را کاهش می‌دهد. با مصرف زیاد چای سیاه، حجم ادرار افزایش می‌یابد و خود به ‌خود دچار کم‌آبی می‌شوید. یکی از مهمترین دلایل یبوست، کمبود آب بدن می‌باشد.

در مقایسه، برخی از انواع چای گیاهی و دمنوش‌ها مثل چای ترش از بروز یبوست پیشگیری می‌کنند. چای ترش کافئین کمی دارد و سرشار از فیبر و مواد مغذی است. مصرف چای ترش به تنظیم حرکات روده کمک می‌کند و یبوست را کاهش می‌دهد.

در صورت داشتن یبوست شدید، بهتر است از این چای برای درمان استفاده نکنید. مصرف چای ترش به‌جای قهوه و چای، آب زیادی به بدن شما می‌رساند و مشکلات دفع را برطرف می‌کند. با این حال، این چای به‌عنوان درمان یبوست استفاده نمی‌شود و لازم است به پزشک مراجعه کنید.

اگر مشکلاتی مثل نفخ و یبوست دارید، سری به مقاله بهترین نوشیدنی برای نفخ معده بزنید.

مضرات چای ترش

تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف چای ترش عوارض جدی ندارد. همانطور که قبلا اشاره شد، طبع آن سرد است و افرادی که سرد مزاج هستند، نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنند.

نوشیدن چای ترش با معده خالی ممکن است باعث ضعف و بی‌حالی شود، زیرا فشار خون را پایین می‌آورد. کسانی که فشار خون پایینی دارند با مصرف مداوم آن ممکن است دچار افت شدید فشار خون شوند.

مصرف بیش از اندازه چای ترش ممکن است عوارضی مثل سردرد، معده‌درد، حالت تهوع، نفخ و یبوست به همراه داشته باشد. چای ترش همچنین می‌تواند در تاثیر داروهای ضدبارداری تداخل ایجاد کند. افرادی که داروهای خاص مصرف می‌کنند لازم است با پزشک خود در این زمینه مشورت کنند.

در ضمن زنان باردار یا شیرده نباید چای ترش بنوشند. چون فیتواستروژن موجود در چای ترش ممکن است در دوران بارداری عوارضی ایجاد کند. به‌عنوان مثال، ممکن است باعث زایمان زودرس شود. اگر باردار یا در دوران شیردهی هستید، بهتر است یک جایگزین دیگر به‌جای این چای پیدا کنید.

کلام آخر

چای ترش طعمی میوه‌ای دارد و بسیار با طراوت است. به همین دلیل خیلی‌ها از نوشیدن آن به‌صورت گرم یا سرد لذت می برند. این دمنوش به‌دلیل طعم متفاوتی دارد می‌تواند جایگزین خوبی برای چای سیاه باشد. این چای در برخی از آیین‌های هندو جایگاه خاصی دارد و برخی فرهنگ‌ها هم آن را یک دمنوش دارویی می‌دانند.

به‌طور کلی، یک فنجان دمنوش تازه چای ترش دارای مقادیر خوبی مواد مغذی مختلف مثل کلسیم، فسفر، آهن، نیاسین، ریبوفلاوین و ویتامین سی است. برای همین بسیاری از مردم چای ترش را به‌دلیل فواید سلامتی می‌نوشند. مثلا چای ترش می‌تواند به کاهش فشار خون و کلسترول و کاهش وزن کمک کند. این چای همچنین در مقایسه با چای سیاه، کافئین کمتری دارد و به شادابی و طراوت پوست کمک می‌کند. علاوه‌براین‌ها دسته‌ای از فلاونوئیدهای موجود در چای ترش، به کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک می‌کند.

ما در این مقاله سعی داشتیم شما را با خواص چای ترش آشنا کنیم. اگر تا به حال این دمنوش را امتحان نکردید، به شما پیشنهاد می‌کنیم بعد از خواندن این مقاله، یک فنجان چای ترش آماده کنید و از عطر و طعم آن لذت ببرید.

سوالات متداول:

چطور با چای ترش لاغر شویم؟

چای ترش به کاهش قند و چربی کمک می‌کند، سوخت‌وساز بدن را افزایش می‌دهد و نوشیدن آن قبل از غذا باعث کاهش اشتها می‌شود و به لاغری کمک می‌کند.

چای ترش برای چه افرادی مناسب نیست؟

کسانی که فشار خون پایینی دارند و افراد سرد مزاج بهتر است در مصرف آن زیاده‌روی نکنند.

آیا مصرف چای ترش به‌صورت ناشتا مفید است؟

خیر. مصرف آن با معده خالی ممکن است باعث درد و سوزش معده شود و افت فشار، ضعف و بی‌حالی به دنبال داشته باشد.