همه ما در طی روز دچار خواب‌آلودگی می‌شویم و احساس خستگی می‌کنیم. عوامل زیادی می‌توانند در ایجاد خستگی و خواب آلودگی نقش داشته باشند. اگر خواب کافی داشته‌اید اما باز هم احساس خستگی می‌کنید و این ماجرا هر روز تکرار می‌شود، باید به پزشک مراجعه کنید.

در این مقاله قرار است به عوامل موثر در خستگی بپردازیم و چند نوشیدنی برای رفع خستگی را معرفی کنیم. پس با ما همراه باشید.

عوامل موثر در خستگی

• 1-اگر وعده‌های غذایی را حذف کنید و مدت زمان زیادی گرسنه بمانید با کاهش قند خون و افت انرژی روبه‌رو خواهید شد.
• 2-ممکن است به علت کمبود یک سری مواد مغذی تمام روز را احساس خستگی ‌کنید. از جمله این مواد مغذی می‌توان به ویتامین دی، ویتامین ب12، آهن، منیزیم و پتاسیم اشاره کرد. احتمالا پزشک از شما می‌خواهد که در ابتدا آزمایش خون بدهید تا در صورت لزوم، مکمل‌های غذایی مناسب را برایتان تجویز کند و یا در رژیم غذایی روزانه‌ شما تغییرات لازم را ایجاد کند.
• 3-اکثر بزرگسالان در شبانه‌روز به 7 تا 9 ساعت خواب نیاز دارند. علاوه بر این، کیفیت خواب بسیار مهم است. سعی کنید اتاق خوابتان تاریک و ساکت باشد. قبل از خواب سعی کنید با گوشی یا لپ تاپ کار نکنید. از خوردن غذاهای چرب و پر از کربوهیدرات قبل از خواب خودداری کنید.
• 4-اضافه وزن نیز می‌تواند دلیل خستگی باشد، پس هر چه زودتر باید به فکر کاهش وزن و سلامتی باشید. با فعالیت‌های سبک مانند پیاده‌روی شروع کنید و کم کم خوراکی‌های سالمی مانند میوه‌جات و سبزیجات را وارد رژیم غذایی کنید.
• 5-سبک زندگی بی‌تحرک باعث ایجاد احساس خستگی و خواب آلودگی در شما می‌شود. فعالیت بدنی منظم و مداوم سطح انرژی شما را تقویت می‌کند.
• 6-استرس و فشارهای عصبی شدید و مداوم می‌تواند باعث سردرد، دردهای عضلانی، مشکلات دستگاه گوارش و نیز احساس خستگی شود. در شرایط استرس، میزان کورتیزول و آدرنالین در بدن افزایش می‌یابد که در کوتاه مدت و در شرایط خاص، خوب و مفید است. اگر این شرایط ادامه پیدا کند به بدن آسیب وارد شده و احساس خستگی خواهید کرد. سعی کنید با انجام ورزش‌های کششی و آرامش بخش مانند یوگا و نیز تکنیک‌های تنفس استرس را از خودتان دور کنید.
• 7-افسردگی با کمبود انرژی همراه است. بنابراین اگر دچار افسردگی هستید حتما با پزشک خود مشورت کنید.
• 8-اختلال خواب گاهی اوقات علت اصلی خستگی است. اختلال خواب مانند آپنه خواب می‌تواند باعث خستگی شود. آپنه خواب یک اختلال خواب است که تنفس برای مدت کوتاهی متوقف می‌شود. در نتیجه مغز و بدن شما در شب اکسیژن کافی دریافت نکرده و در طول روز احساس خستگی خواهید کرد.

لازم به ذکر است که این مساله بسیار مهم و جدی است چرا که در طولانی مدت ممکن است به حملات قلبی، سکته، دیابت نوع دوم، فشار خون بالا، چاقی و افزایش وزن، حافظه کم و افسردگی منجر شود.

• 9-در صورت بروز سندرم خستگی مزمن ممکن است همیشه احساس خستگی و خواب‌آلودگی کنید. متاسفانه هیچ آزمایشی برای تأیید این بیماری وجود ندارد اما با انجام یک سری ورزش‌های سبک و رژیم غذایی مناسب قابل حل است.
• 10-افرادی که به فیبرومیالژیا مبتلا هستند دچار درد عضلات و استخوان‌ها، خستگی عمومی بدن و اختلالات خواب می‌شوند.
• 11-برخی از داروها باعث می‌شوند در طول روز خواب‌آلوده باشید.

روش‌های رفع خستگی

در این دنیای مدرن و پر از دغدغه و استرس کاملا طبیعی است که در طی روز احساس خستگی کنیم. متاسفانه نمی‌توان از فشارها و استرس‌ها به‌طور کامل دوری کرد اما روش‌های زیادی برای کاهش استرس وجود دارد.

هیچ‌گاه احساس خستگی و خواب آلودگی را دست‌ کم نگیرید چرا که ممکن است نشانه بیماری یا کمبود ماده مغذی خاصی باشد. در کل با تغییرات کوچکی در سبک زندگی می‌توانید خستگی را رفع کنید.

• 1-رژیم غذایی متعادل داشته باشید. سعی کنید در طی روز به میزان کافی پروتئین، چربی و کربوهیدرات مصرف کنید. میوه‌ها و سبزیجات را حتما در سبد غذایی خود قرار دهید و در طی روز به میزان کافی فیبر، ویتامین و مواد معدنی دریافت کنید.
• 2-سعی کنید از غذاهای فرآوری نشده مصرف کنید. از انواع کنسروها و انواع گوشت‌های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس که حاوی چربی‌های ناسالم، مواد نگه‌دارنده و نمک فراوان هستند، اجتناب کنید.
• 3-ورزش کنید و تحرک داشته باشید. حداقل کاری که می‎‌توانید بکنید پیاده‌روی است.
• 4-به میزان کافی آب و مایعات بنوشید.
• 5-به میزان کافی بخوابید.
• 6-راهی برای آرام شدن و کاهش استرس پیدا کنید. برای کاهش استرس و حس عصبانیت به دنبال کیک، شیرینی و غذاهای چرب نروید. کمی فکر کنید و ببینید با انجام چه کاری می‌توانید ذهنتان را آرام کنید.

کتاب خواندن، تماشای فیلم، گوش دادن به موسیقی، خرید گل و گیاه، تمیزکاری منزل، انجام کارهای هنری و غیره راه‌هایی هستند که به شما در این مسیر کمک خواهند کرد.

• 7-هر 6 ماه برای انجام آزمایش‌های لازم و چک آپ اقدام کنید و در صورت لزوم مکمل‌های غذایی مصرف کنید.

چند نوشیدنی برای رفع خستگی

1- کامبوچا

کامبوچا یک چای تخمیر شده است که به سم‌زدایی، بهبود و تقویت سطح انرژی بدن کمک می‌کند. حتما در مقاله کامبوچا چیست، درباره این چای بیشتر بخوانید.

2- آب نارگیل

آب نارگیل به عنوان نوشیدنی طبیعی ورزشی شناخته شده است، زیرا یک نوشیدنی عالی برای تقویت انرژی است و حاوی مقادیر بالای مواد معدنی به ویژه پتاسیم است.

3- شکلات داغ

نوشیدن هر روز یک فنجان شکلات داغ به رفع خستگی کمک می‌کند. کاکائو منبع غنی از فلاونوئیدها، ترکیباتی با خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است.

محققان می‌گویند کاکائو باعث بهبود عملکرد اندوتلیال، جریان خون و در نتیجه اکسیژن‌رسانی بیشتر می‌شود. از تمام خواص کاکائو که بگذریم، نوشیدن یک شکلات داغ خوشمزه همیشه خوشایند است. حتما به مقاله نوشیدنی‌های لاکچری سر بزنید و طرز تهیه این نوشیدنی خوش‌طعم و پرانرژی را در این مقاله بخوانید.

4- چای سبز و سیاه

چای سبز و چای سیاه نسبت به قهوه کافئین کمتری دارند، اما حاوی اسید آمینه تیانین است که خود باعث افزایش هشیاری و تمرکز و نیز کاهش اضطراب و رفع خستگی می‌شود. چای سیاه خواص زیادی برای بدن دارد که در مقاله فواید چای سیاه به آن بیشتر پرداختیم.

5- اسموتی سبز

اسموتی‌ها راهی آسان و سالم برای دریافت انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. سبزیجات برگ‌دار تیره رنگ مانند اسفناج و کرفس حاوی فیبر و آنتی اکسیدان هستند. با نوشیدن یک لیوان از اسموتی زیر احساس شادابی خواهید کرد.

ترکیبات:

• اسفناج: 2 فنجان
• کلم: 2 فنجان
• سیب سبز بزرگ: 1 عدد
• خیار کوچک: 1 عدد
• لیمو ترش: 1 عدد
• ساقه کرفس: 4 عدد (هر کدام 10 سانتی‌متر)

طرز تهیه اسموتی سبز:

تمام ترکیبات بالا را داخل مخلوط‌کن بریزید و نوش جان کنید.

اگر قصد دارید با طرز تهیه اسموتی‌های مختلف آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله انواع اسموتی را بخوانید.

6- اسموتی موز و دانه چیا

موز مملو از پتاسیم، فیبر، ویتامین‌ها و مقدار مناسبی از کربوهیدرات‌ها است که باعث تقویت انرژی در شما می‌شود. دانه چیا به دلیل داشتن کربوهیدرات و چربی‌های سالم امگا3 و نیز فیبر منبع عالی برای تامین انرژی در طولانی مدت است. ماست نیز حاوی پروتئین و چربی مفید بوده که خود منبع انرژی است.

ترکیبات:

• موز یخ زده: 1 عدد
• شیر: 1 فنجان
• ماست یونانی: 1 قاشق غذاخوری
• دانه چیا: 1 قاشق غذاخوری
• پودر دارچین: 1/2 قاشق چای‌خوری

طرز تهیه اسموتی موز و دانه چیا:

تمام ترکیبات بالا را داخل مخلوط‌کن بریزید و نوش جان کنید. بد نیست مقاله خواص اسموتی برای سلامتی را هم بخوانید تا با فواید این نوشیدنی بیشتر آشنا شوید.

7- اسموتی موز و گردو

آجیل‌ها حاوی پروتئین، چربی‎های سالم و کربوهیدرات‌های مفید و منابع غنی‌ از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند منیزیم، کلسیم و فسفر هستند.

آجیل‌ها دارای اسیدهای چرب ضروری بسیار زیادی هستند که به کاهش التهاب کمک کرده و نیز خستگی را برطرف می‌کنند.

ترکیبات:

• موز یخ‌زده: 2 عدد
• گردو: 1/3 فنجان
• دارچین: 1 قاشق چای‌خوری

طرز تهیه اسموتی موز و گردو:

تمام ترکیبات بالا را داخل مخلوط‌کن بریزید و نوش جان کنید.

نوشیدنی خنک برای رفع خستگی

یکی از دلایل خستگی، کم‌آبی و عطش در هوای گرم است. در چنین شرایطی نوشیدن یک لیوان شربت خنک چاره‌ساز است. شربت‌های اصیل و سنتی بسیاری در فرهنگ غذایی ما وجود دارند که معمولا در فصل تابستان مورد استقبال قرار می‌گیرند.

شربت بهار نارنج، شربت زعفران، شربت خاکشیر و بید مشک، شربت گل سرخ، شربت سکنجبین و خیار همگی از نوشیدنی‌های خنک برای رفع عطش و خستگی در تابستان هستند.

در بین انواع شربت سنتی، تخم‌شربتی فواید زیادی برای رفع خستگی دارد که در مقاله خواص تخم شربتی می‌توانید درباره آن بخوانید.

نوشیدن آبمیوه‌های سالم و طبیعی نیز باعث رفع عطش و خستگی شما می‌شوند. همانطور که در بالا اشاره کردیم، یکی از دلایل خستگی کمبود ویتامین و مواد مغذی است. با مصرف انواع آبمیوه‌های طبیعی می‌توانید انرژی مورد نیاز خود را تامین کنید و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنید.

دمنوش برای رفع خستگی و نشاط‌آور

زمانی که صحبت از نشاط و رفع خستگی می‌شود، استفاده از دمنوش زعفران یک انتخاب مناسب است. زعفران سرشار از ماده ضد التهاب و آنتی‌اکسیدان‌های مفید برای بدن و در عین حال شادی‌آور است.

در مواقع خستگی، یک فنجان دمنوش زعفران می‌تواند شما را سرحال کند. باید بدانید که زعفران قاعده‌آور است و برای خانم‌های باردار مناسب نیست. همچنین در سه ماهه اول بارداری، احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهد.

دمنوش دارچین و زنجبیل یک نوشیدنی گرم و معطر برای رفع خستگی و بازگشت انرژی بدن بعد از یک روز کاری سخت و پراسترس است. در تهیه این دمنوش بهتر است از چوب دارچین و یک برش زنجبیل تازه استفاده کنید. آنها را داخل یک فنجان قوری آب‌جوش بریزید و اجازه دهید دم بکشد. این دمنوش را با عسل یا مقدار کمی شکر نوش‌جان کنید.

دمنوش آویشن به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند و موقع سرماخوردگی به داد شما می‌رسد. این دمنوش، هم خستگی را از تن شما بیرون می‌کند و هم ضد باکتری و ویروس است. چند برگ آویشن را با مقداری نبات داخل آب‌جوش بریزید و 5 دقیقه بعد آن را نوش‌جان کنید. مقاله دمنوش آویشن و خواص آن را هم در این زمینه بخوانید.

دمنوش بهارنارنج علاوه بر اینکه عطر و طعم بی‌نظیری دارد، به تقویت اعصاب کمک می‌کند. این دمنوش برای رفع خستگی نیز موثر و بسیار آرامش‌بخش است. مصرف این دمنوش به افزایش سوخت‌وساز بدن کمک می‌کند و در کاهش وزن موثر است.

از آنجایی که خواب‌آلودگی یکی از دلایل کمبود انرژی و خستگی مفرط است، به مقاله دمنوش‌های خواب‌آور سر بزنید و با آنها آشنا شوید.

کلام آخر

کمبود انرژی یا همان خستگی، فرسودگی و بی‌حالی می‌تواند یک پاسخ عادی به خواب ناکافی و فعالیت بدنی زیاد باشد. فعالیت ذهنی بیش از حد، استرس، کم تحرکی و ورزش نکردن همگی باعث خستگی مفرط می‌شوند.

اغلب این خستگی‌ها با استراحت، خواب کافی، تغذیه مناسب، مدیریت استرس و فشار کار برطرف می‌شوند. در غیر این صورت ممکن است خستگی و کمبود انرژی نشانه‌ای از یک اختلال جسمی و روانی یا عوامل شایعی مانند کم‌خونی، عفونت، افسردگی، اختلالات خواب، مشکلات تیروئیدی و عوارض جانبی داروها باشد.

اگر احساس خستگی و کمبود انرژی ادامه پیدا کند حتما باید به پزشک مراجعه کرده و به دنبال دلیل آن باشید. اغلب بعد از چند ساعت کار و ورزش یک نوشیدنی انرژی‌بخش خیلی می‌چسبد که در بالاتر چند نوشیدنی برای رفع خستگی را آورده‌ایم.

سوالات متداول:

دمنو‌ش‌های نشاط‌آور و رفع خستگی کدامند؟

دمنوش زعفران، دمنوش دارچین زنجبیل و دمنوش بهارنارنج.

نوشیدنی کامبوچا چه اثری بر خستگی دارد؟

به سم‌زدایی و بالابردن سطح انرژی بدن کمک زیادی می‌کند.

کدام عوامل باعث ایجاد خستگی مفرط می‌شوند؟

بی‌خوابی، بی‌تحرکی، اضافه وزن، کم‌آبی،گرسنگی، کمبود ویتامین و مواد مغذی، فشار روانی و استرس و مصرف برخی داروها.