افراد زیادی در گوشه‌وکنار این جهان زندگی می‌کنند که دستگاه گوارش­شان تاب هضم کردن کافئین را ندارد. از این رو مجبورند که از نوشیدن یا مصرف مواد غذایی کافئین‌دار پرهیز کنند. نوشابه، شکلات، کاکائو و به‌ویژه قهوه نمونه از مواد مصرفی هستند که حجم زیادی از کافئین را در ترکیبات­شان جای داده‌اند. در چنین شرایطی چه راهکاری وجود دارد تا شما بتوانید به‌عنوان یک فردی که به کافئین بالا حساسیت دارد، از این مواد غذایی استفاده کند؟ این قسمت از مجله عالیس به شما کمک می‌کند تا بتوانید از نوشیدن قهوه بیش‌ازپیش لذت ببرید و صرفاً به علت داشتن حساسیت به کافئین از خواص قهوه غافل نشوید. در مقاله پیش رو انواع قهوه‌های کم کافئین را به شما معرفی خواهیم کرد.

کافئین چیست؟

به‌طورکلی کافئین نوعی ترکیب شیمیایی از خانواده آلکالوئیدها است که در ۶۰ درصد از گیاهان موجود در جهان به‌خوبی یافت می‌شود. برای مثال کاکائو، چای و قهوه نمونه‌ای از گیاهانی هستند که حاوی مقدار زیادی کافئین طبیعی‌اند.

کافئین نوعی محرک است که سطح انرژی و هوشیاری فرد را بالا می‌برد. علاوه بر این‌ها ترشح اسید معده را بالا برده و به‌عنوان یک ادرارآور شناخته می‌شود. مصرف مواد غذایی کافئین‌دار را عمدتاً به افرادی توصیه می‌کنند که فشارخون پایینی دارند، زیرا مصرف کافئین فشارخون را بالا می‌برد.

تقویت عملکرد مغز، افزایش متابولیسم، بهبود عملکرد ورزشی، کاهش خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی از مهم‌ترین مزایای استفاده از کافئین هستند. از سوی دیگر ترکیبات کافئین‌دار فواید دیگری هم برای مصرف‌کنندگان خود دارند. برای مثال خواص قهوه برای پوست و مو نیز بسیار جالب‌توجه است. در کنار این فواید مصرف بیش از اندازه کافئین بدون عارضه نخواهد بود. برای مثال لرزش بدن، اختلالات خواب، سردرد، معده درد یا سوزش سر دل، سرگیجه، بالارفتن ضربان قلب، کم‌آبی بدن و اضطراب نمونه‌ای از عوارض مصرف کافئین هستند.

چه عواملی بر محتوای کافئین تأثیر می‌گذارد؟

سه عامل اصلی که در میزان کافئین موجود در قهوه نقش دارند، عبارتند از:

مقدار قهوه

بیشترین تأثیر بر محتوای کلی کافئین قهوه را مقدار به‌کاررفته آن در تهیه این نوشیدنی تشکیل می‌دهد. هرچه از قهوه آسیاب شده بیشتری استفاده کنید، نوشیدنی شما حاوی کافئین بیشتری خواهد بود. از سوی دیگر غلظت قهوه نیز در همین دسته موجب کم یا زیاد بودن کافئین قهوه خواهد شد. برای مثال نسبت آب به قهوه در تهیه اسپرسو بیشتر از قهوه‌های دیگر است و این نسبت در قهوه فیلتر شده کمترین حالت ممکن را دارد.

طبع قهوه را می شناسید؟

انواع دانه قهوه

بیش از ۹۸ درصد از قهوه جهان تنها از دو گونه گیاه قهوه به دست می‌آید که ۶۰ تا ۷۰ درصد از آن را گونه‌ای به نام عربیکا تشکیل می‌دهد. ۲۰ تا ۳۰ درصد باقی‌مانده نیز از گونه معروف دیگری به نام روبوستا تهیه می‌شود. این دو از نظر ساختار تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند؛ اما عربیکا از نظر طعم بسیار برتر از روبوستا است. همچنین مقدار کافئین آن حدوداً نصف محتوای کافئین روبوستا است.

روش برشته کردن دانه‌های قهوه

در اصطلاح رایج به برشته کردن دانه‌های قهوه رست کردن می‌گویند. درجه رست کردن قهوه مشخص می‌کند که قهوه شما چه مقدار کافئین دارد. رست کردن قهوه مقدار کافئین را کم می‌کند؛ بنابراین هر چه دانه‌ها روشن‌تر باشند کافئین بیشتری را از خود به هنگام دم‌کردن، آزاد می‌کنند.

اگر دانه قهوه شما تیره‌تر باشد، حجم کمتری از کافئین را در خود جای می‌دهد. به نظر شما چرا؟ علت آن است که با برشته کردن دانه‌های قهوه رطوبت آن‌ها از بین می‌رود و دانه قهوه همچون پاپ کرن بزرگ‌تر و شکننده‌تر می‌شوند. در نتیجه اگر قهوه را با پیمانه زدن تهیه کنید، قهوه تیره کافئین کمتر و قهوه روشن کافئین بیشتری خواهد داشت. زیرا تعداد قهوه به هنگام پیمانه زدن با هر ابزاری در زمان دم‌کردن متفاوت خواهد بود. قهوه رست تیره ۹ درصد کافئین کمتری در مقایسه با همتای روشن خود دارد. راهکار داشتن قهوه کم کافئین وزن کردن دانه قهوه به هنگام دم است.

خواص نوشیدنی‌های کافئین‌دار را می­دانید؟

اسپرسو قهوه‌ای با کمترین کافئین

اشخاص زیادی بر این باورند که قهوه اسپرسو به دلیل شدت  تلخی خود باید سطح بالایی از کافئین را دارا باشد. ممکن است برای شما تعجب‌آور باشد اگر که بدانید مقدار کافئین موجود در اسپرسو به نسبت سایر قهوه‌های متداول کمتر است.

علت اصلی این موضوع کم بودن حجم قهوه اسپرسو به هنگام سرو است. اگر شما این قهوه را در فنجان‌های کوچک می‌نوشید، طبیعتاً مقدار کمتری کافئین دریافت خواهید کرد. یک فنجان اسپرسو معمولی تنها ۲۵ میلی‌لیتر کافئین دارد.

غلظت کافئین اسپرسو ۴.۵ برابر بیشتر از قهوه فیلتر شده است؛ اما میزان کافئین آن در مقایسه با قهوه فیلتر شده، در یک حجم یکسان حدود ¼ است.

چگونه در خانه قهوه اسپرسو درست کنیم؟

قهوه‌های فوری بدون کافئین

قهوه‌های فوری عموماً به دلیل ساختار و ویژگی تولیدی‌شان مقدار کمی کافئین دارند و درعین‌حال به شما غلظت قابل‌قبولی هم خواهند داد. شما می‌توانید قهوه‌های فوری بدون کافئین یا کم کافئین را از فروشگاه‌های مواد غذایی خریداری کنید.

قهوه عربیکا؛ نمونه یک قهوه کم کافئین

تحقیقات نشان می‌دهد که در بین گونه‌های اصلی، دانه‌های قهوه عربیکا طعم بهتر و کافئین کمتری دارند. روبوستا که به‌عنوان همتای اصلی عربیکا شناخته می‌شود که بیش از ۲ برابر این قهوه کافئین دارد. در نتیجه شما با جای دادن قهوه عربیکا در برنامه غذایی خود می‌توانید در عین بهره‌مندی از خواص قهوه، کافئین کمتری دریافت کنید.

نوشیدنی‌های حاوی کافئین را در مقاله­ای به همین نام بخوانید.

قهوه لورینا؛ کمترین سطح کافئین در بین تمام گونه‌ها

اگر به دنبال قهوه‌ای هستید که ذاتاً کم کافئین باشد، باید از لورینا پرده‌برداری کنیم. لورینا گونه از قهوه عربیکا است که به طور طبیعی مقدار کافئین موجود در آن پایین است. Laurina به طور متوسط 1/2 از محتوای کافئین عربیکا و 1/4 از محتوای کافئین روبوستا را داراست. قهوه لورینا نوعی نوشیدنی سبک است که برخی معتقدند کافئین آن می‌تواند در حد چای باشد؛ اما طعم این قهوه فراتر از چای‌های معمولی است. شما با نوشیدن یک فنجان قهوه لورینا به عطروطعم تازه و میوه این نوشیدنی پی خواهید برد.

در کنار تمامی موارد نام‌برده اگر بتوانید قهوه استارباکس تهیه کنید، شما یک نوشیدنی با کافئین کم را هم تجربه خواهید. خواندن مقاله طرز تهیه قهوه استارباکس یک راهنمای جامع برای شما خواهد بود.

کلام آخر

کافئین نوعی ترکیب شیمیایی است که در گیاهان زیادی مانند چای، کاکائو و قهوه یافت می‌شود. مصرف کافئین عملکرد مغز را تقویت می‌کند و انرژی و میزان هوشیاری را بالا می‌برد؛ اما حجم زیاد کافئین برای همه خوشایند نخواهد بود. قهوه‌های کم کافئین مانند عربیکا و لورینا از جمله دانه‌هایی هستند که به افراد حساس کمک می‌کند تا بدون داشتن احساس ناخوشایند قهوه بنوشند.

شما در این قسمت از مجله عالیس با چیستی، مزایا، معایب و عوامل تأثیرگذار بر مقدار کافئین قهوه آشنا شدید. همچنین دانستید کدام‌یک از قهوه‌ها کمترین حجم از کافئین را دارند. اکنون می‌توانید به‌راحتی قهوه موردنظرتان را خریداری و از نوشیدن آن لذت ببرید.

سؤالات متداول

چه عواملی مقدار کافئین قهوه را مشخص می‌کنند؟

نوع قهوه، مقدار قهوه و میزان برشته کردن قهوه  موجب کم یا زیاد شدن کافئین قهوه می‌شوند.

کدام نوع از قهوه‌ها کافئین کمتری دارند؟

قهوه عربیکا، اسپرسو، لورینا و پودر قهوه آماده کم کافئین، نمونه‌ای از قهوه با درصد کمتری از کافئین هستند.

قهوه اسپرسو در چه صورتی کم کافئین است؟

اگر قهوه اسپرسو را در حد و اندازه معمول و در فنجان‌های کوچک مصرف کنید، در دسته قهوه‌های کم کافئین قرار می‌گیرند.