همه خوراکی‌های دلچسب و گوارا در دنیا، مبدأ و نقطه آغاز اتفاقی یا جذاب و هیجان‌انگیزی داشته‌اند. اتفاقاتی که اغلب بدون برنامه‌ریزی قبلی منجر به کشف یک پدیده خوش‌طعم می‌شدند و در گذر زمان در فرهنگ غذایی هر منطقه جای می‌گرفتند. تاریخچه نوشیدنی در دنیا را می‌توان به دوران زندگی انسان‌های اولیه مرتبط دانست. از همان ابتدا نیز همه انسان‌های ساکن در این کره خاکی به فکر راهی برای رفع نیازهای اولیه خود بودند و یکی از بدیهی‌ترین این نیازها، تشنگی بود.

رفع نیاز تشنگی چندان دشوار نبود. چشمه‌ها و آب‌های جاری بی‌انتها می‌توانست منبعی برای رفع تشنگی باشد. بااین‌حال همیشه بعد از رفع نیاز، انسان‌ها به فکر ارتقای امکانات و دستاوردهای خود می‌افتند. این فرایند در فرهنگ غذایی نیز صادق بود. بنابراین می‌توان گفت که منشأ نوشیدنی‌هایی به جز آب، تاریخچه خاص خود را دارد. در ادامه به شما خواهیم گفت که تاریخچه نوشیدنی در ایران چگونه است و از چه مراحلی گذر می‌کند.

تاریخچه انواع نوشیدنی

همان‌طور که پیش‌ازاین گفتیم، انسان‌ها برای ایجاد تنوع در سفره روزانه خود، به دنبال مواد غذایی و نوشیدنی‌هایی متنوع‌تر بودند. پیدایش انواع نوشیدنی نیز مانند همه خوراکی‌های محبوب و پرطرفدار دنیا در طبیعت و برحسب اتفاق بود. برای مثال با سقوط یک نارگیل از روی درخت، افراد متوجه مایع شفاف، خوش‌طعم و گوارای درون آن می‌شدند. مایعی که به‌سرعت به یکی از دلچسب‌ترین نوشیدنی‌های دنیا تبدیل شد و هنوز هم اشکال متنوع آن برای پذیرایی از مهمانان و به‌عنوان یک نوشیدنی رسمی سرو می‌شود.

حقیقت این است که فرایند ترکیب انواع نوشیدنی و به‌دست‌آوردن طعم منحصربه‌فرد و ماندگار در طول زمان و به‌تدریج اتفاق افتاده است. این فرایند از حدود ۸ هزار سال پیش آغاز شده و در حال حاضر دنیایی از نوشیدنی‌های متنوع در سراسر دنیا قابل‌دسترسی هستند. بنابراین تاریخچه نوشیدنی ممکن است چندان دقیق نباشد.

نوشیدنی‌ها در دو دسته‌بندی سرد و گرم قرار دارند و این روزها لیستی بی‌انتها را در دنیا تشکیل می‌دهند. برای آشنایی با بهترین نوشیدنی‌های سرد دنیا، مطلب مرتبط با آن را در مجله عالیس بخوانید.

اولین نوشیدنی در ایران

یکی از ویژگی‌های بارز در فرهنگ ایرانی از زمان پیدایش کشور، اهمیت بخشیدن به فرهنگ غذایی بود. این ویژگی در طول سال‌ها نیز زنده مانده و باعث شده تا پذیرایی از مهمانان با بهترین نوشیدنی ایرانی و خوراکی‌ها به یک سنت بی‌چون‌وچرا تبدیل شود.

تاریخچه نوشیدنی در ایران و استفاده از آن برای پذیرایی از مهمانان به اولین امپراطوری‌ها بازمی‌گردد. حقیقت این است که همواره فضای زندگی در دربار متفاوت با فرهنگ زندگی در شهر و مردم عام بود. به همین دلیل می‌توان گفت که در آن روزگار مهم‌ترین نوشیدنی در سفره مردم عادی در بهترین شرایط، شیر گاو و بز بود.

در سفره غذای درباریان شرایط به شکلی دیگر بود. سرو انواع آبمیوه‌های طبیعی در ایران به بیش از هزاران سال پیش بازمی‌گردد. بسیاری از افراد میوه‌هایی مانند انگور و سیب را در خمره‌هایی نگهداری می‌کردند. این میوه‌ها پس از چند روز بر اثر فشار له می‌شدند و شهد از آنها جاری می‌شد.

با چشیدن این شهد، ایده آب گرفتن از میوه‌ها در ذهن افراد زنده شد. ازآنجاکه هر ایده تازه و ناب، جایگاهی منحصر‌به‌فرد و خاص در میان دربار داشت، هر روز بر تنوع این نوشیدنی‌ها اضافه شد. بنابراین می‌توان گفت که تاریخ دقیق نوشیدنی در ایران مشخص نیست، اما منشأ آن قدرت‌نمایی و جلب‌توجه در پیشگاه پادشاهان بود. اقدامی که در فرهنگ غذایی ایرانیان رخنه کرد و حالا سرو بهترین نوشیدنی برای مهمانی یکی از عادات جدانشدنی از میزبانی به‌حساب می‌آید.

در مقاله بهترین نوشیدنی‌های اصیل ایرانی می‌توانید با لیستی جذاب از انواع نوشیدنی برای پذیرایی از مهمان آشنا شوید.

بهترین نوشیدنی در تاریخ ایران

ایرانیان همواره برای غنی‌تر شدن فرهنگ در بخش‌های مختلف کوشیده‌اند و تغییرات فرهنگ و سنت را می‌توان به‌روشنی در سرگذشت کشور دید. ایجاد نوشیدنی‌های متفاوت در هر نقطه از کشور با طعم منحصربه‌فرد و ویژگی‌های جغرافیایی آن منطقه، یکی از مهم‌ترین تغییراتی است که در تاریخچه نوشیدنی در ایران می‌توان دید. به همین دلیل لیستی از نوشیدنی‌های خاص را می‌توانید در فرهنگ غذایی هر شهر ببینید. بااین‌وجود در هر کشور و باتوجه ‌به عادات غذایی در هر منطقه، بعضی از نوشیدنی‌ها در تاریخ غذایی محبوب‌تر به نظر می‌رسند.

در تاریخ نوشیدنی‌های ایران، قهوه یکی از نوشیدنی‌های محبوب به‌حساب می‌آمد. بااین‌حال جایگاهی ماندگار نداشت و در طول زمان به رتبه دوم بعد از انواع چای تبدیل شد. چای سیاه در طول تاریخ یکی از بخش‌های جدانشدنی در فرهنگ غذایی خانواده‌های ایرانی بوده است. سرگذشت محبوبیت آن یکی از بخش‌های مهم در تاریخچه نوشیدنی در ایران به‌حساب می‌آید. حال می‌توان گفت که یک لیوان چای، این روزها پرمصرف ترین نوشیدنی بعد از آب در ایران به‌شمار می‌آید. کاهش وزن، تقویت مو، پیشگیری از پیری زودرس و تقویت سیستم ایمنی بدن از جمله فواید چای سیاه است.

از آنجا که نوشیدنی، بخش مهمی از تغذیه ما را تشکیل می‎دهد، ممکن است این سوال برای شما ایجاد شود که متخصصان تغذیه چه نوشیدنی را توصیه می‌کنند؟ باید بگوییم که متخصصان تغذیه معتقدند که خوردن آبمیوه خانگی و طبیعی برای افرادی‌که ناراحتی گوارشی دارند، بهتر از خوردن میوه است. همچنین مصرف 8 لیوان آب در طول روز برای سلامتی بدن بسیار مهم است. در واقع آب، بسیاری از مشکلات گوارشی را رفع می‎کند و برای بهبود عملکرد سیستم بدن مفید است.

تاریخچه نوشیدنی‎های سنتی در ایران

خوراکی‌های سنتی بخش مهمی از فرهنگ ایرانی را تشکیل می‌دهند. نوشیدنی‌های سنتی نیز بخش مهم و بکر در این فرهنگ هستند که مشابه آنان در نقاط دیگر دنیا یافت نمی‌شوند. عرقیات گیاهی برای معده و شربت‌های سنتی حاصل از آنها مانند شربت زعفران و گلاب، خیار سکنجبین، شربت بهارنارنج، بیدمشک و نوشیدنی‌های سنتی ازاین‌دست را می‌توان نوشیدنی‌های خاص ایران با تاریخچه‌ای طولانی دانست.

در کتب تاریخی عنوان شده که ابن‌سینا نخستین دانشمندی بود که توانست اسانس گیاهان را از آن‌ها استخراج کند. این اسانس امروزه در تهیه انواع نوشیدنی‌های سنتی کاربرد دارد و می‌توان آن‌ها را از جمله نوشیدنی‌های تاریخی ایران به‌حساب آورد.

این نوشیدنی‌ها هم طعم منحصربه‌فردی دارند و هم می‌توان از آن‌ها به‌عنوان نوشیدنی‌های درمانی استفاده کرد. در مطلب عرقیات با طبع سرد با بخشی از ویژگی‌ها و خواص هر اسانس به‌خوبی آشنا خواهید شد.

کلام آخر

تاریخچه نوشیدنی در ایران نیز مانند تاریخچه نوشیدنی در سراسر دنیا، بیش از هر چیز به مواد غذایی موجود در آن منطقه در طول تاریخ وابسته است. بااین‌حال از گذشته تا امروز نوشیدنی‌های گرم و سرد بسیاری به سفره پذیرایی مردم ایران اضافه شده و می‌توان گفت که با گذر زمان سرنوشت هر نوشیدنی سنتی به‌روشنی در تاریخ نوشیدنی‌های ایرانی ثبت می‌شود.

سؤالات متداول:

اولین نوشیدنی بعد از آب در ایران چه بود؟

اولین نوشیدنی بعد از آب برای پذیرایی، میوه‌های انباشته شده در کوزه‌های سفالی بود که سرو آن در دربار پادشاهان رواج داشت.

تاریخچه نوشیدنی سنتی در ایران به چه زمانی می‌رسد؟

نوشیدنی‌های سنتی و عرقیجات گیاهی اولین‌بار در زمان ابن‌سینا رواج یافت. ابن‌سینا اولین فردی بود که از گیاهان اسانس تهیه کرد.

بهترین نوشیدنی در تاریخ ایران تا به امروز کدام است؟

چای سیاه، محبوب‌ترین نوشیدنی سنتی در تاریخ و فرهنگ غذاهای ایرانی است.